आदिस अबाबा । इथियोपियामा फेला परेको प्रचीन मानव जीवाश्म दुई लाख ३० हजार वर्ष पुरानो हुन सक्छ। एक नयाँ अध्ययनमा विज्ञहरुले यस्तो दाबी गरेका हुन् । यी जीवाश्महरू ओमो आई भनेर चिनिन्छन्। यी जीवाश्महरू १९६० को दशकको अन्त्यतिर पत्ता लगाइएको थियो। यी होमो सेपियन्स जीवाश्महरूको प्रारम्भिक उदाहरणहरू मध्ये एक मानिन्छ। अहिलेसम्म अघिल्लो अध्ययनहरूमा, तिनीहरू दुई लाख वर्षभन्दा कम पुरानो भएको रिपोर्ट गरिएको थियो। तर पछिल्लो अनुसन्धानले यसमा नयाँ तथ्य थपेको छ ।
क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयको नयाँ अध्ययनले जीवाश्महरू सम्भवतः दुई लाख ३० हजार वर्ष पहिले भएको क्षेत्रमा ठूलो ज्वालामुखी विष्फोटको पूर्वको भएको बताएको छ । अनुसन्धानकर्ताहरूको टोलीले ज्वालामुखी खरानीको तहहरूमा रासायनिक फिङ्गरप्रिन्टहरूको उमेर पत्ता लगाए । यहाँ पहिलो पटक जीवाश्म पत्ता लागेको थियो। अनुसन्धानकर्ताहरूका अनुसार अध्ययन अझै समाप्त भएको छैन।
नयाँ अनुसन्धानले पूर्वी अफ्रिकामा होमो सेपियनहरूको न्यूनतम उमेर ३० हजार वर्ष पछाडि धकेलिएको छ। यद्यपि भविष्यका अध्ययनहरूले यो उमेर अझ घटाउन सक्छ। सन् २०१७ मा पुरातत्वविद्हरूले संसारको सबैभन्दा पुरानो होमो सेपियन्स जीवाश्महरूको खोजको घोषणा गरेका थिए। यो मोरक्कोको जेबेल इरहाउडमा रहेको तीन लाख वर्ष पुरानो मानव खोपडी थियो।
धेरै दशकदेखि वैज्ञानिकहरूले पूर्वी अफ्रिकाको सबैभन्दा पुरानो जीवाश्महरू सहीरूपमा पत्ता लगाउने प्रयास गरिरहेका छन्।
ओमो आई अवशेषहरू दक्षिणपश्चिम इथियोपियाको ओमो किबिश संरचनामा फेला परेका थिए। यो क्षेत्र उच्च ज्वालामुखी गतिविधि भएको क्षेत्र हो। यो प्रारम्भिक मानव कलाकृतिहरूको धनी स्रोत पनि हो। अनुसन्धान पत्रका प्रमुख लेखक तथा क्याम्ब्रिजको भूगोल विभागका डा सेलिन भिडालले जीवाश्महरू ज्वालामुखी खरानीको मोटो तहमुनि क्रमबद्ध रूपमा फेला परेको बताए ।
खरानी धेरै मिहिन भएकाले आजसम्म कसैले पनि फेला पार्न सकेको छैन । गत वर्ष चीनका अन्वेषकहरूले पुरानो खोपडी पत्ता लगाएका थिए जुन मानवको पूर्ण रूपमा नयाँ प्रजातिको थियो। यो वास्तवमा सन् १९३३ मा हरबिनमा फेला परेको थियो र २०२१द्दण्द्दज्ञ मा वैज्ञानिकहरूले देखेका थिए । यसको उपनाम ‘ड्रागन म्यान’ राखिएको थियो ।
