काठमाडौं । गर्भावस्था विशेष अवस्था हो । गर्भावस्थामा महिलाले आफ्नो शरीरको एकदमै ख्याल राख्नुपर्दछ । महिलाको मात्र लागि नभई पेटमा भएको बच्चाको लागि पनि महिलाले विशेष ध्यान दिनुपर्छ । गर्भावस्थामा पोषणको कमीले पनि धेरै समस्याहरू देखिन सक्छन् । त्यसैले गर्भावस्थामा नियमित रूपमा स्वास्थ्य परिक्षण जरूरी पर्छ । यसबाट सम्भावित जटिलतालाई कमगरी गर्भ खेर जानबाट बचाउँन सकिन्छ । यसका लागि केही कुराहरु बारे यहाँ चर्चा गर्दैछौं ।
१) समयमा खाना खानुपर्छ : निश्चित समयलाई तोकेर खाना खाने गर्नुपर्छ । हरेक तीन घण्टामा केही खानुपर्छ ।
२) गर्भावस्थामा धुम्रपान तथा मद्यपान सेवन गर्नुहँदैन ।
३) धेरै चिया तथा कफी पिउनुहुँदैन ।
४) खुल्ला तथा बाहिरको खाना नखाने ।
५) यदि शरीरमा बढि नै थकान महसुस भएमा डाक्टरसँग सम्पर्क राख्ने ।
६) धेरै काम गर्नुहुन्न । पर्याप्त मात्रामा निदाउनुपर्छ ।
७) थोरै–थोरै गर्दै व्यायाम गर्ने ।
८) अन्तिम महिनामा घरमै बस्ने ।
९) लामो समय कुर्सीमा बसेर काम गर्नु परेमा बीचबीचमा केहीवेर हिँड्ने ।
१०) रेडिएसन आउने बस्तुवाट वच्ने जस्तै स् मोवाइल, एक्स रे आदि ।
१) गर्भावस्थामा धेरै शारीरिक परिवर्तन हुने हुनाले अस्वस्थ महसुस भएमा अस्पताल जाने र घरमा आराम गर्ने ।
२) बेला बेलामा चिकित्सकको सल्लाह लिने ।
३) धेरै यात्रा नगर्ने ।
४) टाइट कपडा र हिल जुत्ता नलगाउने ।
५) चिकित्सकको सल्लाह अनुसार मात्र औषधी सेवन गर्ने ।
६) हरियो सागसब्जी बढी खाने ।
७) सकारात्मक सोचाई राख्ने ।
८) पहिलो ३ महिना र अन्तिम ३ महिना सकभर यौनसम्पर्क नगर्ने ।
९) यौन सम्पर्क गर्नु परेमा पनि पेटमा दबाब नपुग्ने गरी गर्ने ।
१०) गर्भावस्थामा गरिने योग सल्लाहअनुसार मात्र गर्ने ।
११) मादक पदार्थ सेवन नगर्ने ।
१२) धुमपान नगर्ने ।
१३) एकैपटक धेरै खाना नखाने ।
१४) चिल्लोपदार्थ नखाने ।
१५) जङ्कफुड सेवन नगर्ने ।
१६) थकान महसुस हुने वित्तिकै आराम गर्ने ।
१७) खाली पेट नबस्ने ।
साथै गर्भवती महिलाले आफ्नो खानामा यी कुराहरु समावेश गर्नु जरुरी हुन्छ ।
अण्डा – अण्डामा कोलिन नामको तत्व हुन्छ, जुन दिमागको विकासको लागि जरुरी हुन्छ । यसबाट स्मरणशक्ति पनि बढ्नका लागि सहयोग पुग्छ । साथै अण्डामा आइरन र प्रोटिन पनि हुन्छ । यो पनि दिमागी विकासको लागि निकै जरुरी हुन्छ । यो अण्डाको पँहेलो भागमा पाइन्छ । त्यसैले अण्डाको सबै भाग खानु जरुरी हुन्छ ।
एभोगाडो– मानिसको दिमाग ६० प्रतिशत बोसोले बनेको हुन्छ । यसका लागि फ्याटको जरुरी हुन्छ । जुन, एभोगाडोमा भरपूर मात्रामा हुन्छ । यसमा मानोअनसेचुरेटेड फ्याट पाइन्छ । यसबाट दिमागको विकासमा सहयोग पुग्नेछ ।फर्सीको बिऊ – फर्सीको बियाँ पनि ग र्भा वस्थामा खानु निकै फाइदाजनक हुन्छ ।
यसमा जिंक पाइन्छ, जुन बच्चाको दिमागी विकासकोलागि अत्यन्तै जरुरी हुन्छ । यसलाई सलादको रुपमा पनि खान सकिन्छ ।बदाम– गर्भावस्थामा बदाम खानु पनि बच्चाको दिमागी विकासको लागि निकै जरुरी हुन्छ । यसमा प्रोटिन, फ्याट, भिटामिन बी र फोलेट पाइन्छ । यसमा भिटामिन ई पनि हुन्छ ।
पालुङ्गो– गर्भावस्थामा खानामा पालुङ्गो निकै फाइदाजनक हुन्छ । यसमा रहेको फोलिक अम्ल डीएनए र कोषको संरचनाको विकासको लागि निकै फाइदाजनक हुन्छ । पालुङ्गोमा प्रोटिन, फाइबर, भिटामिन र अरु धेरै किसिमको प्रोटिन हुन्छ, जसले दिमागको विकासको लागि सहयोग गर्छ । यद्यपि पालुङ्गोलाई निकै राम्रोसँग पकाउनु जरुरी हुन्छ ।
दाल– दालमा पनि भरिपूर्ण मात्रामा प्रोटिन हुन्छ । ग र्भा वस्थामा दालमा घिउ हालेर खाने सल्लाह दिइने गरिन्छ । ग र्भा वस्थामा दाल खानु निकै जरुरी हुन्छ । दाल आइरनको पनि राम्रो स्रोत हो ।दही– दहीमा पनि उल्लेख्य प्रोटिन हुन्छ जसको कारण ग र्भाव स्थाको समयमा दहीलाई खानामा राखिनु जरुरी हुन्छ । यससँगै भ्रू णको दिमागको विकासमा सहयोग मिल्नेछ ।
एजेन्सीको सहयोगमा
