काठमाडौं । सरकारले सञ्चालन ढाचा टुंगो लगाउन नसक्दा पूर्वनिर्धारित समयमा भैरहवा विमानस्थल सञ्चालन चुनौतीपूर्ण देखिएको छ । निर्माणाधीन भैरहवास्थित गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल आगामी असारदेखि उडान सञ्चालन गर्ने कार्यतालिका तय भएको छ ।
नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले असार १३ गतेबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडान गर्ने तयारी गरेको छ । यसबारे समयमै निर्णय हुन नसक्दा निर्धारित समयभित्र विमानस्थल सञ्चालनमा ल्याउनु चुनौतीपूर्ण भएको प्राधिकरणकै भनाइ छ ।
यो विमानस्थल दुई देशबीचका सरकारको सम्झौता (जीटूजी)मा सञ्चालन गर्ने गरी प्राधिकरण सञ्चालक समितको पुस ५ गतेको बैठकले निर्णय गरी संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयमा पठाएको छ । प्राधिकरणले गरेको प्रस्तावलाई मन्त्रालयले मन्त्रिपरिषद्बाट निर्णय गराउनुपर्ने हुन्छ ।
सरकारबाट निर्णय भएपछि परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत इच्छुक कम्पनी ल्याउनुपर्ने हुनाले जति ढिला भयो उति विमानस्थल सञ्चालन पछाडि धकेलिने प्राधिकरणका प्रवक्ता वीरेन्द्र श्रेष्ठले बताए । यो विमानस्थलबाट उडान गर्न ‘अपरेसनल रेडिनेस एन्ड एयरपोर्ट ट्रान्सफर (ओरएट) तथा अपरेसनल एन्ड म्यानेजमेन्ट/मेन्टिनेन्स (ओएनएम० गरेर दुई पक्षबाट काम गराउनै बाँकी रहेको उनको भनाइ छ ।
नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले असार १३ गतेबाट भैरहवामा अन्तर्राष्ट्रिय उडान गर्ने तयारी गरेको छ ।
श्रेष्ठका अनुसार एयर नेभिगेसन, एरोड्रम तथा मेन्टिनेन्स, जीवनोद्वार र आगलागी नियन्त्रण, अध्यागमन, भन्सार, ग्राउन्ड ह्यान्डलिङ, कम्युनिकेसन तथा इक्विपमेन्ट जडानसहित थुप्रै काम बाँकी छ । विमानस्थलमा बस्ने कर्मचारीको क्षमता विकास तालिम, यात्रु सेवालगायत काम ओरएटअन्तर्गत गराउनुपर्छ । ओरएटपछि विमानस्थल सञ्चालन गर्न आवश्यक एरोड्रम, सेक्युरिटी, फ्लाइट प्रोसिड्युरसहित म्यानुअल ओएनएमअन्तर्गत बनाउनुपर्छ ।
अहिलेसम्म भैरहवा विमानस्थल सञ्चालन गर्न कुनै पनि म्यानुअल बनेको छैन । ओरएट र ओएनएमका लागि कम्तीमा ६ देखि ८ महिना लाग्छ । विमानस्थल सञ्चालन, निजी सार्वजनिक साझेदारी ९पीपीपी० का विषयलाई सरकारले जति छिटो निर्णय गर्छ उति चाँडो विमानस्थल सञ्चालन प्रक्रिया अगाडि बढ्ने प्रवक्ता श्रेष्ठले जानकारी दिए ।
विमानस्थल सञ्चालन गर्नेले ओरएट गर्छ भन्ने मनसायले प्राधिकरणले योजना तय गरेको छ । विमानस्थल सञ्चालन गर्न तय गरिने प्रक्रियाबारे आवश्यक व्यवस्था मिलाउनुपर्ने हुन्छ । प्रक्रियाका सम्बन्धमा कार्य गर्ने कम्पनीले विमानस्थल सञ्चालन गर्दा सहज हुने भएकाले उसैबाट ओरएट र विमानस्थल सञ्चालन गराउने प्रस्ताव माग गर्ने प्राधिकरणको भनाइ छ । प्राधिकरणले अगाडि बढाएको ओरएट र ओएनएमको काम समयमै गर्न नसके विमानस्थल असारदेखि सञ्चालनमा आउन सक्दैन ।
‘प्राधिकरणले कुनै पनि देश वा विमानस्थलको नाम तोकेर प्रस्ताव गरेको छैन, तर अन्तर्राष्ट्रिय मान्यताका सरकारी कम्पनी आउनुपर्छ’, श्रेष्ठले भने । ओएनएमले गर्ने काम कुन देशसँग कनेक्टिभिटी मिलाउने, अपरेसन तथा म्यानेजमेन्ट गर्न बाँकी नै छ । यसले ग्राउन्ड ह्यान्डलिङ, क्याटरिङ, टर्मिनल व्यवस्थापन, यात्रुको चाप मिलाउने, सेड्युल मिलाउने र पार्किङलगायत काम गर्छ । यो काम ओरएटकै समय तालिका अनुसार गर्न सकिने श्रेष्ठको भनाइ छ ।
प्राधिकरणले भने एयर नेभिगेसन, रेस्क्यु एन्ड फायरफाइटिङ र एयरसाइट म्यानेजमेन्टको काम हेर्छ । विमानस्थल सञ्चालनमा सरकारले दिने स्वीकृतिपछि परराष्ट्र मन्त्रालयलमार्फत सम्भाव्य कम्पनीबाट प्रस्ताव आउँछ । यो प्रक्रियापछि जुनसुकै देशका कम्पनी आउन सक्ने बुझाइ श्रेष्ठको छ । विमानस्थल सञ्चालनको इच्छा देखाएर आउने यस्तो कम्पनीले १० देखि १५ वर्षसम्म सञ्चालन जिम्मा दिन सकिने गरी प्रस्ताव आउने प्राधिकरणको भनाइ छ ।
यो विमानस्थल सञ्चालनको चासो जर्मनीको म्युनिख विमानस्थलले देखाएको भए पनि कुनै कम्पनीको औपचारिक प्रस्ताव नआएको र सरकारी तवरबाट हुने निर्णयका आधारमा तय हुने उल्लेख छ । जीटूजी अवधारणा अनुसार विमानस्थल व्यवस्थापनको जिम्मा दिइने भएकाले कतार, जर्मनी वा अन्य कुनै विदेशी कम्पनी आउन सक्ने गरी बाटो खुला रहेको प्राधिकरणको भनाइ छ ।
एसियाली विकास बैंक (एडीबी)को करिब साढे ६ अर्ब रुपैयाँ ऋण सहयोगमा दक्षिण एसिया पूर्वाधार विकास आयोजनाले विमानस्थल निर्माण गरिरहेको छ ।
प्राधिकरणले एक अर्ब रुपैयाँको प्राविधिक उपकरण राख्ने र ९० करोड रुपैयाँमा कार्गो भवन बनाउने काम अगाडि बढाइसकेको छ । विमानस्थलका लागि आवश्यक भौतिक संरचना तयार हुँदै गएकाले अगामी असारबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडान गर्न सकिने तालिका बनेको छ । नियमित उडान गर्न नसके पनि उक्त समयमा उद्घाटन गराउन सकिने गरी तयारी भएको श्रेष्ठको बुझाइ छ ।
विमानस्थल सञ्चालन सुरु गर्नु पहिले अन्तर्राष्ट्रिय उडान गर्न इन्छुक कम्पनीलाई आग्रह गर्नुपर्छ । यसका लागि अन्तर्राष्ट्रिय नियमअनुसार कम्तीमा तीन महिनाको समय दिएर विदेशी वायुसेवालाई बोलाउने, उनीहरूका लागि उडान तालिका उपलब्ध गराउने गर्नुपर्छ । अन्तर्राष्ट्रिय उडान गर्न अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उड्डयनको नियम अनुसार एरोनोटिकल इन्फर्मेसन पब्लिकेसन ९एआईपी०मा तीन महिना अगाडि नै सूचना जारी गर्नुपर्छ । विमानस्थलको कार्य सकिने अन्तिम तयारीमा पुगेपछि यस्तो सूचना निकाल्ने गरिन्छ ।
प्राधिकरणका अनुसार यो विमानस्थल सञ्चालन गर्न पहिलो चरणमा तीन हजार मिटरको धावनमार्ग बनाउने काम भइसकेको छ । धानवमार्ग बनेपछि हालको १५ सय मिटरको धावनमार्ग ट्याक्सी वे हुनेछ । दोस्रो चरणमा आन्तरिक कार्गो भवन र तेस्रो चरणमा पार्किङ वेसहित काम हुनेछ । विमानस्थल सञ्चालन र यसको क्षमता बढाउँदै जान सकिने भएकाले अन्तर्राष्ट्रिय उडान सुरु गराउन अहिलेसम्मको तयारी र विमानस्थल निर्माणको प्रगतिअनुसार कुनै समस्या नहुने प्राधिकरणको भनाइ छ । समाचार अन्नपूर्ण पोष्टमा छ ।
