काठमाडौं । काठमाडौं उपत्यकामा एक सातायता अत्यन्त धेरै प्रदूषित भएको छ । यहाँको हावा निकै प्रदूषित बनेको हो । हावामा प्रदूषणको मात्रा बढेसँगै अस्पतालमा छाती, आँखा, नाक, कान र घाँटीका बिरामीको चाप पनि ५० प्रतिशतले बढेको चिकित्सकले बताएका छन् ।
चार दिनदेखि काठमाडौं उपत्यकाको वायु प्रदूषण २०१ देखि ३०० एक्यूआई (एयर क्वालिटी इन्डेक्स) को बीचमा छ । यो भनेको वायु प्रदूषणको ‘निकै अस्वस्थ’ तह हो । मंगलबार बिहान १०:४५ देखि ११:४५ मा काठमाडौंको वायु गुणस्तर ३०० एक्यूआई पुगेको थियो ।
३०१ देखि माथिलाई खतरनाक तह मानिन्छ । बुधबार पनि काठमाडौं विश्वकै प्रदूषित सहरको सूचीमा पहिलो स्थानमा छ । बुधबार राति ८ बजे काठमाडौंको वायु प्रदूषण २८७ एक्यूआई पुग्दा विश्वकै प्रदूषित सहर बनेको हो । चैत १७ (आइतबार) मा काठमाडौंको वायु गुणस्तर २११ र चैत १८ (सोमबार) मा २३२ एक्यूआई पुगेको थियो ।
प्रदूषणका कारण वृद्ध, श्वासप्रश्वासको समस्या भएका दीर्घरोगी र बालबालिकामा अहिले छातीको समस्या बढेको छ । छाती घ्यार–घ्यार गर्ने समस्या विशेषगरी बालबालिका, वृद्धसँगै सुगर, प्रेसर, मिर्गौला, मुटुसम्बन्धी दीर्घरोगीमा बढिरहेको छ । रोगसँग लड्ने क्षमता कम हुने बिरामीमा प्रदूषणले निमोनिया, सास फेर्न गाह्रो हुने र दम देखिने गरेको छ ।
वायु प्रदूषणले गरेर बिरामी भएको हो या होइन भन्ने ठोस रूपमा मापन गर्ने कुनै आधार नभए पनि अहिले भाइरल इन्फ्लुएन्जासँगै प्रदूषण मुख्य कारकका रूपमा देखिएको छ ।
देशकै राजधानी प्रदूषित बनिरहँदा सरकारसँग यसलाई तत्काल कम गर्ने कुनै उपाय भने छैन । वन क्षेत्रमा आगलागी, अन्नबाली अवशेषमा लागेको आगलागी, उपत्यकामा केही उद्योग, इँटाभट्टा र यातायात क्षेत्र, बाटो बिग्रेका कारण प्रदूषण बढेको हो । यो विगतदेखिकै समस्या हो । हावा राम्रोसँग चलेको छैन र पानी परेको छैन । यसले अझ प्रदूषण बढाएको हो ।
काठमाडौंको वायु लगातार प्रदूषित बनेपछि वातावरण विभागले बुधबार सूचना सार्वजनिक गर्दै घरबाहिर निस्कँदा अनिवार्य मास्क प्रयोग गर्न र प्रदूषण उच्च भएको समयमा घरबाहिर ननिस्कन अनुरोधसमेत गरेको छ । वृद्ध, बालबच्चा, दीर्घरोगी र गर्भवती महिलालाई सुरक्षित रहन सूचित गरेको छ । साथै प्रदूषण बढाउने गतिविधिसमेत नगर्न विभागले सूचनामा उल्लेख गरेको छ ।
