२ बैशाख २०८२, मंगलवार
April 15, 2025 Tuesday
Latest
सिन्धुली कलाघर–जहाँबाट सुरु हुँदैछ विश्वलाई जोड्ने कला–क्रान्ति सीको भियतनाम भ्रमणले अमेरिकालाई ‘बिगार्ने’ लक्ष्य राखेको छः ट्रम्प विमानस्थलबाट गाँजासहित एक जना पक्राउ विदेशी बैंकमा सरकारको शेयर लगानी ११ अर्ब ५२ करोड दुई ‘रियालिटी शो’का लागि ६० देशबाट प्रतिभा छनोट नवलपुरबाट पुनः सुरु भयो माओवादी केन्द्रको जागरण अभियान, पूर्वउपराष्ट्रपति पुन पनि सहभागि पाँचखालका इँटाभट्टा बन्द गर्न सर्वोच्चको आदेश ‘सानातिना कुरा र वैयक्तिक स्वार्थजस्ता कुराहरुमा नअलमलिई देश र जनताको आवश्यकतामा ध्यान दिनुपर्छ’ सलमान खानलाई ‘घरमै घुसेर मार्छु’ भनी धम्की दिने व्यक्ति पक्राउ पुटिन युक्रेनसँग ‘स्थायी शान्ति’ सम्झौताका लागि तयार: ट्रम्पका दूत
तपाईं के खोज्दै हुनुहुन्छ ?

अन्तरिक्षमा बसेको कारण अन्तरिक्ष यात्री चाँडै बुढो हुँदैन ?



अ+ अ-

एजेन्सी । एउटा फिल्म रहेको छ जसको नाम ‘इन्टरस्टेलर’ हो । यदि तपाईलाई अन्तरिक्षमा रुचि छ भने तपाईले यो फिल्म हेर्नुपर्छ । सन् २०१४ मा रिलिज भएको यो फिल्मले तपाइको होश उडाउनेछ । यस फिल्ममा अन्तरिक्ष, समय र गुरुत्वाकर्षणका धेरै पक्षलाई देखाइएको छ ।

यस बाहेक यस फिल्ममा पृथ्वीमा मानिस कसरी अन्तरिक्षमा जान्छ र धेरै वर्षपछि फर्केर आउँदा उसको उमेर उस्तै रहन्छ र पृथ्वीमा रहेका उनका छोराछोरी बूढो भएर मर्न थालेको देखाइएको छ ।

अब प्रश्न उठ्छ कि अन्तरिक्षमा अन्तरिक्ष यात्रीहरूको उमेर पृथ्वीका मानिसहरूको तुलनामा साँच्चै बिस्तारै बढ्छ ? यसबारे विज्ञानले के भन्छ आउनुहोस् जानौं ।

यस प्रश्नको उत्तर खोज्न सन् २०१५ मा दुई जुम्ल्याहा दाजुभाइमाथि अनुसन्धान गरिएको थियो । यस अनुसन्धानका क्रममा एक भाइलाई करिब एक वर्षसम्म अन्तरिक्षमा पठाइएको थियो भने अर्को भाइलाई पृथ्वीमा राखिएको थियो । यस अनुसन्धानमा १२ विश्वविद्यालयका करिब ८४ शोधकर्ताले काम गरेका थिए । सन् २०१९ मा जब यो अनुसन्धानको नतिजा साइन्स जर्नलमा प्रकाशित भयो, सबैजना स्तब्ध भए ।

साइन्स जर्नलमा प्रकाशित रिपोर्टका अनुसार जुम्ल्याहा भाइमध्ये एक स्कट अन्तरिक्षमा पुग्दा उनको शरीरको करिब एक हजार जीनमा परिवर्तन भएको थियो । यी एक हजार परिवर्तनहरू मध्ये, सबैभन्दा ठूलो परिवर्तन टेलोमेरमा देखियो ।

टेलोमेर क्रोमोजोमको छेउमा पाइने प्रोटिन हो । जब पृथ्वीमा मानिस हुन्छ तब टेलोमेरेसका कारण डीएनए समयसँगै छोटो हुन थाल्छ र यसका कारण कोषहरूमा बुढ्यौली देखिन थाल्छ, जसले गर्दा मानिस बूढो देखिन्छ ।

तर स्कटसँग यो भइरहेको थिएन। स्कट अन्तरिक्षमा जाने बित्तिकै उनको डीएनएको आकार लामो हुँदै गएको थाहा भयो । अन्तरिक्ष यात्रा जति लामो हुँदै गयो, यी परिवर्तनहरू पनि तीब्र हुँदै गइरहेका थिए । छोटो समयमै स्कट आफ्नो पार्थिव जुम्ल्याहा भाइ भन्दा कान्छो देखिन थालेको जस्तो लाग्यो । त्यतिन्जेलसम्म उनको जीन ९१.३ प्रतिशतले परिवर्तन भइसकेको थियो ।

यद्यपि, यी परिवर्तनहरू धेरै छिटो भयो । पृथ्वीमा आएको ६ महिना भित्र सबै कुरा सामान्य भयो । अर्थात्, अन्तरिक्षमा आफ्नो जुम्ल्याहा भाइभन्दा कान्छो देखिने स्कट पृथ्वीमा आएको ६ महिनापछि उनीजस्तै बूढो देखिन थाले । केही समयमै उनको डीएनए पनि पृथ्वीमा रहँदाको जस्तै बन्यो ।