आफ्नो सुमधुर स्वरले संगीत जगत्लाई सदा सजाउने मेलोडी क्विन र भोकल नाइटिंगेल लता मंगेशकर सधैँ सम्झनामा जीवित रहनेछिन् । भारत रत्नबाट सम्मानित लताको जन्मजयन्तीमा सारा देशले उनलाई सम्झिरहेको छ। उनले लगभग आफ्नो सम्पूर्ण जीवन संगीतमा बिताइन् । उनले सधैँ गुनगुनाइरहने खालका गीतहरू गाइन् र कहिल्यै बिर्सन नसकिने सम्झनाहरु छोडिन् । उनको जन्मजयन्तीको अवसरमा हेरौँ उनका केही दुर्लभ र नदेखिएका तस्बिरहरू।
१. बुबाले गरेका थिए दुई बिहे
लता मंगेशकरको जन्म २८ सेप्टेम्बर १९२९ मा मध्यप्रदेशको इन्दौरमा भएको थियो । उनका पिता दीनानाथ मंगेशकर कोंकणी शास्त्रीय गायक र थिएटर अभिनेता थिए। लताकी आमा शुद्धमती गुजराती थिइन् र दीनानाथकी दोस्रो पत्नी थिइन्। दीनानाथकी प्रथम पत्नी नर्मदाको मृत्यु भएको थियो। शुद्धमती र नर्मदा दिदीबहिनी थिए ।
२. लता नाम थिएन
लता मंगेशकरको जन्म हुँदा उनको नाम ‘हेमा’ राखिएको थियो । उनका आमाबाबुले पछि उनको नाम लता राखे। उनका बुबाको नाटकमा लतिका नामको महिला पात्र थियो। लतालाई पनि यस्तै नाम दिइएको थियो ।
३. फोटोग्राफीमा सोख
भनिन्छ लता मंगेशकरलाई फोटोग्राफीमा निकै मन थियो । उनी आफैँ क्यामेरा लिएर फोटो खिच्न थालेकी थिइन् ।
४. लता सबैभन्दा ठूली थिइन्
लता मंगेशकर पाँच सन्तानमध्ये सबैभन्दा जेठी थिइन् । उनी पछि बहिनी मीना, आशा, उषा र भाइ हृदयनाथको जन्म भयो। सबै गायक/गायिका र संगीतकारहरू हुन्।
५. सबैको मनको प्रिय थिइन्
लता मंगेशकर सबैको मनको प्रिय थिइन् । उनलाई सबैले माया गर्थे । उनले हिन्दी फिल्म उद्योगमा जति सम्मान पाइन्, त्यति नै अन्य क्षेत्रका मानिसबाट पनि पाइन् ।
६. बुबा पहिलो शिक्षक
लता मंगेशकरलाई पहिलो पटक उनका बुबाले संगीत सिकाएका थिए । जब उनी पाँच वर्षकी थिइन्, उनले आफ्ना बुबाको संगीत नाटक (मराठीमा संगीत नाटक) मा अभिनेत्रीको रूपमा काम गरिन्।
७. धेरै गीत गाइन्
लता मंगेशकरले ३६ भन्दा बढी भारतीय भाषामा गीत गाएकी छिन् । उनले धेरै विदेशी भाषामा पनि गीत गाएका छन् । उनले धेरैजसो हिन्दी, मराठी र बंगाली भाषामा गाइन् । उनलाई दादासाहेब फाल्के, भारत रत्न प्रदान गरिएको छ।
८. गिनिज बुकमा नाम
लताको नाम गिनिज बुक अफ वल्र्ड रेकर्डमा पनि लेखिएको थियो । सन् १९४८ र सन् १९८७ को बीचमा उनको नाम इतिहासमा सबैभन्दा धेरै रेकर्ड गरिएको गायकको रूपमा रेकर्ड गरिएको थियो। उनले २५ हजारभन्दा बढी गीत रेकर्ड गरेको बताइएको छ ।
९. सन् १९४९ मा पहिलो सफलता
लताले सन् १९४९ मा फिल्म ‘महल’ मा ‘आयेगा आनेवाला’ गीत गाएर सफलता हात पारेकी थिइन् । यो गीत निकै हिट भयो । यसले अन्य पार्श्व गायकहरूका लागि उनीहरूलाई योग्य पहिचान प्राप्त गर्न ढोका खोलिदियो।
१०. ९२ वर्षको उमेरमा निधन
लता मंगेशकरले ६ फेब्रुअरी २०२२ मा अन्तिम सास लिइन् । उनी लामो समयदेखि बिरामी थिइन् । निधन हुनुअघि उनी लामो समयसम्म अस्पतालमा भर्ना भएकी थिइन् ।
