काठमाडौं । नेपालका मूलधारका सञ्चारमाध्यमले सत्यतथ्य र विश्वसनीय समाचार र कार्यक्रम प्रशारण गर्दै आएका थिए । बौद्धिक जगतले अहिले पनि मूलधारका सञ्चारमाध्यमले लेखेका समाचारलाई मात्रै आधिकारिक मान्छन् । सरकारले पनि यिनै मूलधारका सञ्चारमाध्यमका कुरा सुन्छ ।
पछिल्लो समय झोलामै कार्यालय भएका केही अनलाइन पोर्टल र युट्युबसँग जुध्न भने मूलधारका सञ्चारमाध्यमलाई कठिन भएको छ । अझ भन्ने हो भने युट्युब त झन् सरकारी नियमनभन्दा बाहिरका छन् । तर यिनै युट्युवले मूलधारका सञ्चारमाध्यमले उपेक्षा गरेका विषयलाई उतारेर अहिले लोकप्रिय बनिरहेका छन् ।
औपचारिक सञ्चारमाध्यमहरु देशको नियम–कानुन एवं आचारसंहिताको परिधिभित्र बाँधिएका हुन्छन्, तर युट्यूवहरु कुनै पनि प्रकारको नियमनमा छैनन् । भ्यूजको होडमा युट्यूवमा अति नै छाडा सामग्री पोस्ट हुने गरेका छन् । दर्शकले पनि यस्तै सामग्री बढी हेर्ने गरेका छन् । जबकी यस्ता युट्युवका कन्टेन्टमा कुनै सत्यता हुँदैन । हावादारी गफले भरिएका सामग्री भने दर्शकमाथि लोकप्रिय बन्ने गरेका छन् ।
हो, युट्यूबले सबैभन्दा बढी असर टेलिभिजनलाई पारेको छ । टेलिभिजनको विज्ञापन खोसिएको छ । दर्शक घटेका छन् भने स्तरीय सामग्री बनाउनसमेत धौधौ परेको छ । यस्तो अवस्थामा युट्युबहरुका हल्काफुल्का सामग्रीले बजार लिएको छ । यस्तै सामग्री र युट्युबहरुले टेलिभिजनको व्यापार घटाएको छ । त्यसलाई चिर्न टेलिभिजनले सकेका छैनन् ।
त्यसो त युट्युवमा गुणस्तरहीन सामग्रीमात्र पनि छैनन् । पछिल्ला दिनमा धेरै राम्रा–राम्रा टक शो र मनोरञ्जनात्मक कार्यक्रमहरू युट्यूवमा हेर्न पाइन्छ । सेलिब्रिटीसँग जोडिएका विषयवस्तुहरूमा टेलिभिजनभन्दा युट्यूवर धेरै अगाडि छन् । राष्ट्रिय टेलिभिजनले उपेक्षा गरेका, मान्छे नगनेका मान्छेहरूलाई युट्यूवले स्पेस दिन थालेपछि उनीहरूको लोकप्रियता बढ्न थालेको हो । यसरी युट्यूवले ‘ओभरल्याप’ गर्दै जाँदा राष्ट्रिय टेलिभिजनहरु भने धर्मराएका छन् । यही बेलामा दर्शक तान्ने सामग्री बनाएर प्रसारण गर्नुपर्ने दायित्व टेलिभिजनहरुमा थपिएको छ । त्यसरी कार्यक्रम बनाएर प्रशारण गर्दा दर्शकले बढी हेर्ने र भ्यूजसमेत बढाउन सहयोग पुग्ने अपेक्षा टेलिभिजनहरुको छ । तर भ्यूज बटुल्ने लालसामा भुल्दा राष्ट्रिय टेलिभिजनको हैसियतमा धक्का पुगेको छ ।
पछिल्लो पटक गत शनिबार कान्तिपुर टेलिभिजनबाट प्रसारण भएको इट्स माइ शो ले पनि दर्शक बढाउन लाजमर्दा सामग्री प्रशारण गरेको छ । यो सामग्री अहिलेसम्म यूट्यवबाट मात्रै पाँच लाखभन्दा बढीले हेरिसकेका छन् । भ्यूज राम्रैसँग बढेको छ । तर आलोचना भने बेस्सरी सुन्नु परेको छ ।
इट्स माइ शोकी नयाँ सञ्चालिका ओसिन सिटौलाले दुई जना महिला कलाकारलाई सोधेको प्रश्न यस्तो छ कि नेपाली समाजले नै पचाउन सक्दैन । सामाजिक सञ्जालमा यी प्रश्न भाइरल बनेका छन् । टेलिभिजनको चौतर्फी विरोध भइरहेको छ । कान्तिपुर जस्तो संस्थाले प्रशारण गरेको यो सामग्रीकै कारण कार्यक्रम नै विवादमा परेको छ ।
कार्यक्रममा व्यक्तिको निजी मामिलामा जबरजस्ती प्रश्न सोधिएको छ । त्यसको उत्तर पनि फटाफट आएको छ । यसरी नेपाली समाजलाई नै अपाच्य देखिने यी शब्दलाई हटाइने बारे टेलिभिजनले कुनै चासो दिएको छैन । यसले नेपाली मूल धारका सञ्चारमाध्यमको गुणस्तरीय सामग्री र विश्वसनियतामा धक्का पुगेको छ ।
यसले युट्युवहरुसँग प्रतिस्पर्धा गर्न अश्लिल भिडियो नै पोस्ट गर्नुपर्ने बाध्यतामा मूलधारका सञ्चारमाध्यम पुगेका हुन त भन्ने प्रश्न उठेको छ । यदि यस्तै हो भने नेपाली मूलधारका सञ्चारमाध्यमको अस्तित्व नै जोखिममा पर्ने छ ।
