काठमाडौ । योगलाई सामान्यतया पूर्वीय सभ्यताको एक अभिन्न अङ्गका रुपमा लिइन्छ, र उत्पत्ति नै पूर्वीय ऋषिमुनिका कारण भएको ठानिन्छ । हुन पनि योगका विषयमा वेद, पुराण, धर्मशास्त्र समेतका अनेक ग्रन्थमा समेटिएको छ । योगाभ्यासले मानव जीवनलाई शारीरिक र मानसिक रुपमा बलियो, सक्षम र क्षमतावान बनाउँछ भन्ने गरिन्छ । योगको यही महत्तालाई अहिले विश्वभर फैल्याउने प्रयत्न जारी छ, र यसक्रममा पूर्वीय योगविद्याको अतुलनीय योगदान छ । तर के अहिले योग पूर्वीय सभ्यताको पेवा मात्र भएको छ त ? पक्कै होइन । योगका प्रशिक्षक, अध्येता र जानकारहरु अहिले विश्वभर फैलिइसकेका छन् ।
यतिखेर योगको महिमा चुलिइरहेको बखत राजधानी काठमाडौंमा एक फ्रान्सेली किशोरीले राजधानीको एउटा वर्गलाई निकै प्रभावित पारिरहेकी छिन् । नृत्याङ्गना, कलाकार र मोडेलका रुपमा सफलताको शिखर चुम्दै गएकी यी एलिजी बियानिकको अद्भूत योगाभ्यास र बेलीे नृत्यले धेरैलाई मन्त्रमुग्ध बनाउन थालेको छ । “कलालाई मानिसको भित्री आत्मासम्म म गहिरो रुपमा अनुभूत गराउन चाहन्छु” भन्ने यी किशोरीको जन्म फ्रान्समा भएको हो । पेरिसमा ओपेरा ब्याले नृत्य सम्बन्धी तालिम लिएकी प्रतिभाशाली बियानिकले बस्नका लागि नेपाललाई नै किन छानिन् ?
तिनै फ्रान्सेली किशोरी बियानिकसँग मोर्गन लोचुले कुनै साँझ अन्तरङ्ग कुरा गर्दै बियानिकको नेपाल मोह बारेमा जानकारी लिने प्रयास गरिन् । आफूलाई मुख्य रुपमा कलाकार भन्न रुचाउने बियानिक भन्छिन्, “मैले करिअरको सुरुवात ब्याले डान्सरका रुपमा गरेकी थिएँ । यही मेसोमा म विश्वका विभिन्न स्थान घुम्न पाएँ, र अनेक अनुभव हासिल गरें । मैले घर छाड्दा साढे दश वर्षकी मात्रै थिएँ । त्यसयता, म ब्यालेको यात्रामै छु । म जर्मनीमा दुई वर्ष, स्पेनमा एक वर्ष र बेलायतमा सात वर्ष बसें । म नेपालमै बस्न थालेको आठ वर्ष भइसक्यो । मेरा लागि ब्याले सब चिज हो, यसैले मलाई चिनाएको छ र नयाँ नयाँ संस्कृतिका बारेमा बुझ्ने अवसर पाएकी छु ।ब्याले नै यस्तो नृत्य हो, एक पटक सिकेपछि तपाइँले कुनै पनि फर्मको नृत्य गर्न सक्नुहुन्छ किनभने यसले शरीर र मांसपेशीको ठीक ठीक स्थानमा राख्न वा अड्याउन सिकाउँछ ।”
उनी अगाडि भन्छिन्, “म ब्याले गर्दागर्दै दुर्घटनामा पनि परें र घुँडामा चोट लाग्यो । दुर्भाग्यवस, त्यही कारण मैले बेलीेलाई थप उचाईमा लैजान सकिनँ । तर मैले स्टेजमै केही नयाँ गर्न सकिन्छ कि भनेर खोजी गर्न थालें । स्टेज छाड्नु पर्दा मलाई अति पीडा भयो, र त्यही कारण म स्टेजमा नयाँ रुपमा प्रकट हुने सोचमा फेरि पुगें । त्यसपछि मैले थिएटरमा किन नजाने भनेर विचार गरें । मैले नाटकमा काम गर्ने विचार गरें । त्यसपछि म बेलायतको अभिनय (एक्टिङ) स्कुलमा भर्ना भएँ र त्यहाँ मेस्नर विधि सिकें । मेस्नर तालिम एक किसिमको विशेष अभिनय विधि हो जसले कलाकारलाई आफूमा रहेको प्रतिभालाई यथार्थ रुपमा प्रस्तुत गर्न सिकाउँछ । कलाकारले आफ्नो प्रतिभालाई आम मानिससँग जोड्दछ र कुनै कार्यको अभिनय अति यथार्थमा रुपान्तरित गरिदिन्छ । यस विधिले तपाईं को हो, तपाईंको के मा प्रेम छ, तपाईंलाई के मन पर्दैन, के कुराले तपाईंलाई केही गर्न उत्प्रेरित गर्दछ भन्ने कुरा भिन्न तरिकाले सिकाउँछ ।”
सानै उमेरदेखि नृत्य र अभिनयमा रुचि भएकी बियानिकले हरेक प्रस्तुतिमा नयाँ शैली, रचनात्मकता ल्याउने प्रयत्न गर्थिन् । युवावयदेखि नै म एक्लै भएपनि मानिसका बारेमा परिकल्पना गर्ने र कथाहरु सिर्जना गर्ने गर्थें । मानिसहरुले भन्ने गर्थे, “बच्चा हुँदा जेजस्तो गरिरहेका छौ, पछि तिमी त्यही बन्छौ ।”
नेपालमा आफ्नै नृत्य कम्पनी कसरी शुरु गर्नुभयो त भन्ने प्रश्नमा बियानिक भन्छिन्, “म नेपालमा आइसके पछि मैले आफ्नै प्रोडक्सन कम्पनी (सोलिस परफर्मिङ आर्टस्) स्थापना गर्न थालें ताकि यसबाट मैले नेपालमै कलाका क्षेत्रमा केही गर्न सकूँ । कलालाई मनोरञ्जनका रुपमा मात्र नभई यसबाट मानिसलाई खुशी तुल्याउन र कला मार्फत अझ गहिराईमा पुग्ने बारेमा मेरो ध्यान रह्यो । मैले अरु स्कुलहरु, इन्स्टिच्यूटहरुसँग सम्पर्क बढाएँ र मैले आफ्नै प्रोडक्सन कम्पनी स्थापना गर्न थालें जसले नृत्य, अभिनय र गायनमा जोड दिन्थ्यो । साथै, भिजुअल इफेक्ट्सको प्रयोगमा नयाँपन ल्याइयो ।” यसैका कारण आज पनि नेपालका स्थापित सिनेकर्मी , उद्योगी , ब्यबसायीहरु लाई योग तथा नृत्यको प्रशिक्षण गराईरहेको छु । कोरोना सक्रमणका कारण एलिजीले हाल नेपाल र बिदेशीहरु लाई भर्चुअल माध्याम बाट प्रशिक्षण समेत गराईरहेकी छिन् ।
नेपाली संगीत
नेपालमा धेरै कलाकारहरु छन्, तर अधिकांशले हिप हप नृत्यहरु गर्दछन् र मचाहिं केही नयाँ गर्न चाहन्थें । हिप हप नृत्यको एउटा बजार छ र तपाईंलाई सधैं हिप हप मन पर्दैन । त्यसैले मैले युवालाई कन्टेम्पररी नृत्य सिकाउँछु र त्यसपछि बेली । किन कन्टेम्परोरी नृत्य ? किनभने यस नृत्य विधाले नृत्य गर्ने रंगमंचसँग एकाकार गराउँछ । शरीरले मात्र होइन, अन्य कुराले पनि ऊर्जा र शक्ति प्राप्त हुने कुरा कलाकारले बुझ्न थाल्छन् । मेरो अनुभूति के छ भने त्यसपछि कुनै पनि कलाकारले विभिन्न तरिका अपनाउन सक्छन् ।
नेपाल आगमन
ब्यालेको तालिम लिएपछि म धेरैजसो लन्डनको रङ्गीन दुनियाँमा बसें, र विभिन्न फिल्म र सिरियलमा काम गर्ने मौका पनि पाएँ । तर मेरो जीवनलाई नयाँ मोड दिने गरी यौन दुव्र्यवहारको घटना आइलाग्यो । निर्देशकसँग रात बिताउन मैले अस्वीकार गरेकै कारण काम गरिरहेको परियोजनाबाट मलाई हटाइयो । त्यसपछि मेरो युरोपको संघर्ष समाप्त झैं भयो । मैले भविष्यका बारेमा केही नसोची एपार्टमेन्ट खाली गरेर सबै सामान आमाको घर पु–याइदिएँ र एउटा ब्याकप्याक बोकेर नयाँ गन्तव्यतिर लागें जुन मलाई नै राम्रोसँग थाहा थिएन । त्यतिखेर म त्यस्तै २४ वर्षकी थिएँ ।
शुरुमा म अफ्रिका जान चाहन्थें । म बच्चै हुँदा धेरै पटक अफ्रिका गइसकेकी थिएँ र मलाई अफ्रिकी संगीत, रंग निकै मन पर्छ । म अफ्रिकाको घानामा गएर बालबालिकालाई मद्दत गर्न चाहन्थें । तर त्यसबखत राजनीतिक रुपमा घानामा अस्थिरता थियो र एक्लै त्यहाँ जान निकै खतरा थियो । मेरी बौद्धमार्गी आमाले बरु एसिया जान सुझाउनु भयो । एक्लै यात्रा गर्न पनि एसिया तुलनात्मक रुपमा सुरक्षित छ भन्ने आमाको ठम्याई थियो ।
मैले एकपटक पेरिसकै सडकमा एक बालिकालाई भेटें र उनी भर्खरै नेपालबाट आएकी थिइन् । उनैले नेपाल सर्वोत्कृट ठाउँ हो, नेपालका अति फरासिला मानिसका बारेमा बताइन् । अनि मैले सोचें, ठीक छ त त्यसो भए । मैले नेपालका बारेमा त सोचेकै थिइनँ । मलाई बालबालिकालाई सहयोग गर्न औधी मन पर्छ । त्यही भएर मैले नेपालमा रहेका बालगृहका बारेमा बुझ्न थालें, विभिन्न ठाउँमा सम्पर्क गरें र झण्डै छ घण्टापछि एक जना सज्जन सम्पर्कमा आए ।
फ्रान्समै १५ वर्ष बसिसकेका फरर फ्रेन्च भाषा बोल्ने ती व्यक्तिले नेपालमा बालगृह खोलेका रहेछन् । त्यसको दुई दिनपछि नै म नेपाल आइपुगें । यो कति चाँडो भयो भन्ने बताउनै सकिन्न । म त्यस बालगृहमा सात महिना बसें र त्यहाँ अद्वीतिय अनुभव हासिल गरें । नेपाल बसाईका क्रममा मैले नेपाली सिनेमा त अझै खेलेकी छैन तर मैले छोटो मुभी र म्युजिक भिडियो (अभय एन्ड दी स्टिम इन्जुन्स) मा खेलेकी छु तर धेरै विज्ञापनमा काम गरेकी छु ।
आर्ट थेरापी
आर्ट थेरापीको सहायताले तपाईंले यथार्थमै निकै गहिराईमा पुग्न, मानिसको व्यक्तित्वको विश्लेषण गर्न तथा त्यस क्षण मानिसले गर्ने अनुभूति थाहा पाउन सक्नु हुन्छ । मैले यो विधि बालगृहमा पनि बालबच्चालाई सिकाउन चाहन्थें ताकि उनीहरुले पनि आफ्नो बारेमा बुझ्न सकून् । नृत्यलाई पनि केबल नृत्यका रुपमा मात्र नलिई आफ्नो अभिव्यक्ति र भोगाईका रुपमा अगाडि ल्याउनुपर्छ र त्यसो गर्दा जीवनको यथार्थ बुझ्न सकिन्छ भन्ने मेरो ध्येय थियो ।
आजभोलिको दिनचर्या
लकडाउनका बीच आजभोलि मैले बढी योगामा ध्यान दिन थालेकी छु र अनलाइन डान्सिङ कक्षाहरु (ब्याले कक्षाहरु – व्यक्तिगत र समूह कक्षाहरु) चलाइरहेकी छु । मेरा धेरैजसो विद्यार्थी नेपालका छैनन् । मेरा विद्यार्थीहरु कोरिया, चीन, अमेरिका, नेदरल्यान्ड्स र फ्रान्सका छन् । म लेखनमा पनि व्यस्तै छु । म शर्ट मुभीहरु, टिभी सिरिजहरुका लागि लेख्ने गर्दछु ।
मोडलिङका क्षेत्रमा नेपालले राम्रो गर्ने उनको सोचाई छ । यहाँ केही त निकै प्रतिभावान मोडलहरु छन् तर मेरो विचारमा उनीहरुले अझै राम्रो गर्न सक्छन् । म हाई फेसन मोडलिङमा मानिसलाई तालिम दिन चाहन्छु ताकि उनीहरुलाई लन्डनका एजेन्सीसम्म सम्पर्क गराउन सकियोस् ।
धेरै मानिस अझै पनि खुलेर अघि आउन सकिरहेका छैनन् । नेपाली संस्कृतिले अबरोध गरेको उनीहरुको बुझाई छ । नेपालीहरुले बाहिरी दुनियाँसँग त्यति बढी साक्षात्कार गर्न चाहेको देखिन्न । तर नयाँ पुस्तामा विस्तारै परिवर्तन आउन थालेको छ र उनीहरु बढी सचेत एवं बढी स्वतन्त्र देखिन्छन् ।
“कोरोनाभाइरस महामारीलाई नियन्त्रण गर्न गरिएको लकडाउनले दैनिक कार्यहरुमा केही असहज भए पनि मेरा कार्यहरु निरन्तर अघि बढिरहेका छन्,” उनी भन्छिन् ।
