सर आइज्याक न्युटनलाई विश्वको सबैभन्दा महान वैज्ञानिक र गणितज्ञ मानिन्छ। विज्ञान र गणितमा उनको योगदान अतुलनीय छ। तर न्युटनको व्यक्तित्व र रुचिले पनि उनको व्यक्तित्वलाई रहस्यमय बनाएको छ । धर्मशास्त्र बाहेक रसायन शास्त्रबाट अल्केमीतिर उनको अनुसन्धान झुकाव र मृत्युपछि उनको शरीरमा धेरै पारा फेला पर्नुले पनि उनको मृत्युलाई रहस्य बनाएको थियो ।
सर आइज्याक न्युटन अझै पनि विश्वका महान् वैज्ञानिकहरूमा गनिन्छन्। उनका धेरै सिद्धान्तहरू अझै पनि गणित र विज्ञानको आधारभूत सिद्धान्तको रूपमा पढाइन्छ।
उनका आफ्ना केही समकालीनहरूसँग मतभेद रहेको पनि सुनिन्छ तर तर उनको मृत्युलाई लिएर धेरै कुराहरु भइरहेका छन् । न्यूटनको मृत्यु ३१ मार्च १७२७ मा केन्सिङ्टन, मिडलसेक्स, बेलायतमा भएको थियो।
आउनुहोस् न्युटनको जीवन कति रहस्यसँग सम्बन्धित थियो र उनको मृत्यु कति विवादास्पद थियो भन्नेबारे चर्चा गरौँ ।
न्यूटन एक महान वैज्ञानिकका रूपमा
न्युटनलाई आफ्नो समयको महान् वैज्ञानिक मानिन्छ। उनी एक गणितज्ञ, भौतिकशास्त्री, खगोलशास्त्री, लेखक विचारक, धर्म र अध्यात्म, एक अल्केमिस्टका रूपमा प्रसिद्ध थिए ।
उनले भौतिकशास्त्र र गणितमा विशेष योगदान दिए । उनको क्यालकुलसको सिद्धान्तले गणितलाई नयाँ आधार दियो, आज क्यालकुलसविना इन्जिनियरिङको कल्पना पनि गर्न सकिँदैन।
न्यूटनको विवाद
पहिलो क्याल्कुलस कसले आविष्कार गर्यो भनेर न्युटनले लाइबनिजसँग विवाद गरे पनि विज्ञानले दुवैले स्वतन्त्ररूपमा गरेको विश्वास गर्छ।
तर अङ्ग्रेजीको व्यापकताका कारण न्यूटनले पहिले नै स्वीकृति पाएका थिए। यो पनि भनिन्छ कि लाइबनिजले धेरै पहिले क्याल्कुलस बनाएका थिए तर संसारमा आउन धेरै समय लागेको पनि बताइन्छ । लामो समयपछि लाइबनिजको योगदान मूल्यवान हुन सक्छ।
विज्ञानमा योगदान
न्युटनको सबैभन्दा ठूलो योगदान भौतिकशास्त्रमा थियो। उनले गुरुत्वाकर्षण र गुरुत्वाकर्षणको सिद्धान्त दिएर भौतिक विज्ञानको शास्त्रीय सिद्धान्तको जग बसाएका थिए।
खगोल विज्ञानमा ग्रहहरूको गतिलाई राम्रोसँग व्याख्या गरे, पृथ्वीको सही आकार बताए, प्रतिविम्बको आधारमा पहिलो टेलिस्कोप बनाए।
प्रिज्ममार्फत हल्का रङहरूको अध्ययन गरे। यसबाहेक उनले ध्वनिको गतिको गणना, कुलिङको नियम, पदार्थको न्यूटनको अवधारणा जस्ता धेरै महत्त्वपूर्ण योगदानहरू पनि दिए।
विज्ञान बाहिर
यति उच्च कदका साथ न्यूटन अन्य धेरै विषयहरूसँग पनि सम्बन्धित थिए। उनको धर्मशास्त्र अर्थात् धर्मशास्त्रमा गहिरो रुचि थियो जसलाई धर्म विज्ञान वा अध्यात्म विज्ञान पनि भनिन्छ।
तर पनि उनले चर्चबाट पवित्र आदेशहरू लिन मन पराउन्न थिए। उनले बाइबलको क्रमबद्धता पनि अध्ययन गरे।
यसबाहेक उनको अल्केमीमा धेरै गहिरो रुचि थियो। यी दुई विषयमा उनका धेरैजसो कृतिहरू उनको मृत्युपछि मात्र प्रकाशित हुन सकेको थियो ।
मृत्यु कसरी भयो
नयाँ क्यालेन्डरअनुसार न्यूटनको मृत्यु ३१ मार्च १७२७ मा भएको थियो, जुन पुरानो क्यालेन्डरअनुसार २० मार्च १७२७ को मिति मानिन्छ।
उनको मृत्यु सुतेकै अवस्थामा भएको र मृत्युपछि उनको शरीरमा धेरै पारो भेटिएको बताइएको छ । पारो अल्केमीसँग नजिकको सम्बन्ध भएको भनिएको हुनाले उनको मृत्युलाई पनि अल्केमीसँग जोड्ने प्रयास गरियो।
यसबाहेक केहीले केमिकलको व्यापारलाई पारो आफ्नो शरीरमा पुग्नुसँग पनि जोडेका छन् भने केहीले यसलाई आफ्नो सनकीपनसँग जोडेका छन् ।
अल्केमीसँग नाता
अल्केमीको बारेमा दुई धेरै लोकप्रिय विचारहरू छन्। यी मध्ये एउटा फलामलाई सुनमा परिणत गर्ने प्रक्रिया हो र अर्को अमृतको निर्माण हो।
तर न्युटनजस्ता व्यक्तिले वैज्ञानिक अनुसन्धानको आधारमा मात्रै यस विषयमा चासो लिएको हुनसक्छ । तर यसलाई दाबी गर्न सकिएन ।
न्युटन आफ्नो जीवनको अन्तिम वर्षहरूमा एक रहस्यमय व्यक्ति बनेका थिए। अल्केमीबाट राजनीतिमा पनि उनको रुचि थियो । उनका लेखका एक करोड शब्दमध्ये करिब १० लाख शब्द रसायनशास्त्रसँग सम्बन्धित रहेको पाइएको छ ।
न्युटनले पनि आफ्नो अन्तिम वर्षहरूमा मानसिक स्वास्थ्यसँग संघर्ष गरे, निराश भए, सामाजिकीकरण गर्न छोडे र धेरै शारीरिक स्वास्थ्य समस्याहरूबाट पीडित भए।
न्यूटनले आफ्नो मृत्यु हुनुअघि केही महत्त्वपूर्ण अनुसन्धान पत्रहरू जलाएको वैज्ञानिकहरुले पत्ता लगाए। तिनीहरू अल्केमीसँग सम्बन्धित थिए भन्ने अनुमान गरिएको छ।
तर सबै शंकास्पद परिस्थितिहरूपछि पनि न्यूटनको अन्त्येष्टि पूर्ण राजकीय सम्मानका साथ गरियो।
एजेन्सीको सहयोगमा
