काठमाडौं । भारतमा नोपलीहरु ठूलो बिचल्लीमा परेका छन् । उनीहरु सडकमै बास बसेको धेरै दिन भयो । खाने कुरा छैन, सुत्ने ठाउँ छैन । भेडाबाख्राजस्तो पालमुनी नयाँ दिल्लीका गल्लीमा उनीहरु छन् । कतै बाहिर जान दिइएको छैन । प्रहरीले उनीहरुको मात्र चियो गर्छ । नेपालीहरुलाई कसैले केही दिए खाएका छन् नत्र कैयौँ दिनदेखि भोकभोकै परेका छन् । भारतमा पनि देशव्यापी लकडाउन जारी रहँदा त्यहाँ रहेका नेपालीहरुको अवस्था नाजुक बन्दै गएको भारतमा रहेका नेपाली समुदायले बताएका छन् ।
त्यस्तै नेपालका मिडियाले पनि यो समाचार दिएका दियै छन् । उता नेपालको सिमापारि पनि त्यस्तै अवस्था छ नेपालीहरुको । बरु नेपालमा रहेका भारतीयहरु सुरक्षित र स्वास्थ रुपमा बस्न पाएका छने सीमा क्षेत्रका क्वारेन्टाइनमा । तर भारतमा भने ठूलो संख्यामा नेपाली कामदारले रोजगारी गुमाएका मात्र होइन कि कयौं भोकभोकै सडकै बास बस्न बाध्य भएका छन् ।
भारत सरकारले पनि गत २४ मार्चदेखि देशव्यापी लकडाउन गरेको छ । कोरोनाको महामारी फैलिन थालेपछि त्यसयता धेरै उद्योगधन्दा–कलकारखाना बन्द भए । त्यहाँ नेपालीहरुको सबैभन्दा ठूलो रोजगार क्षेत्रका रुपमा रहेको होटल–व्यवसाय ठप्पजस्तै छ । लकडाउन कहिलेसम्म जारी रहने भन्ने टुंगो नभएकाले प्रायः होटल–रेस्टुरेन्टले नेपालीहरुलाई धमाधम कामबाट निकालिरहेका छन् । ननिकालेकाहरुले पनि तनखा दिएका छैनन् ।
एक अनुमानअनुसार भारतका विभिन्न स्थानमा १५ लाख नेपालीहरु रहेको अनुमान छ । उनीहरुमध्ये ३० प्रतिशत सुदुरपश्चिमका छन् । यसैगरि ५० हजार जति नेपाली विद्यार्थीहरु भारतमा अध्ययनरत छन् । भारतमा राम्रो जागिर वा व्यवसाय गरिरहेका नेपालीहरुको सानो हिस्सा पनि छ । अहिले लकडाउनले सबैभन्दा पिडित बनेका चाहिँ कामदार वर्ग नै हो । उनीहरु बेहालको अवस्थामा रहेको केही अगूवा नेपालीहरुको कुराकानीबाट बुझ्न सकिन्छ । भारतमा यस संक्रमण भने महामारीको रुप लिने अवस्था देखिँदैछ । संक्रमण बढ्दो छ । त्यहाँ शुक्रबारसम्म १४ हजार संक्रमित भेटिएका छन् भने ४५२ जनाको मृत्यु भएको छ ।
तर यस्तो अवस्थामा पनि भारतमा रहेको नेपाली दूताबास भने सम्पर्कमै छैन । राजदूत निलाम्बर आचार्यले फोन अफ गरेर बसेको नेपालीहरुको गुनासो छ । उनले नेपालको परराष्ट मन्त्रालय तथा सरकारका मन्त्रीले गरेको फोन मात्र उठाउने गरेका छन् । तर त्यहाँ रहेका नेपालीले उनलाई ल्याण्डलाइनमा फोन गरेर सम्पर्क गर्न खोज्दा हुनुहुन्न भन्न लगाउने गरेका छन् । दूताबासमा पुगेरै नेपालीले भेट्न पाउँदैनन् । भारतमा लकडाउनलाई कफर््यूजस्तै बनाइएकोले कसैलाई बाहिर निस्किन पनि बडो कठिन छ ।
यस्तो अवस्थामा राजदूतले फोन नै रिसिभ नगर्ने गरेकाले त्यहाँ रहेका ठूलो संख्याका नेपालीहरु भने निकै चिढिएका छन् । यस्तो बेलामा नेपालीको बारेमा अवस्था नेपाललाई जानकारी गराउनुपर्नेमा दूताबासका अरु कर्मचारी पनि सम्पर्कमै नरहने गरेको गुनासो नेपालीको छ । कुनै बेला फोन उठीहाल्यो भने पनि तपाईँहरु जो जहाँ हुनुहुन्छ त्यहीँ बस्नुस, हामीलाई यही आदेश छ भनेर फोन राखिदिने गरेको नेपाली समाजका अगुवाहरु नै बताउँछन् ।