खुशी हुँदा किन आउँछ आँसु ? दुःखी हुँदा पहिले कुन आँखाबाट झर्छ आँसु ?

एजेन्सी । जब हामी धेरै खुसी हुन्छौं, हाँस्दा धेरै पटक हाम्रो आँखाबाट आँसु आउँछ, जसलाई मानिसहरु खुशीको आँसु पनि भन्छन् । 

यस्तो अवस्थामा, के तपाईंले कहिल्यै सोच्नुभएको छ यो किन र कसरी हुन्छ ?

वास्तवमा, हाँस्नु र रुनु दुवै भावनाको अभिव्यक्ति हो । हाँस्दा– हाँस्दै रुनुको पछाडि दुईवटा कारण हुन्छ, त्यो हो आँसु निस्कने । यसैबीच, आज खुसीको पहिलो आँसु र दुःखको पहिलो आँसु कुन आँखाबाट निस्कन्छ भन्नेबारे चर्चा गरौं । 

जब हामी खुलेर हाँस्छौ तब हाम्रो अनुहार कोशिका अनियन्त्रित रुपमा काम गर्न थाल्छ । यस्तो हुँदा हाम्रो लक्रिमल ग्रन्थीबाट मस्तिष्कको नियन्त्रण पनि हट्छ र आँसु निस्कन्छ ।

अर्कोतर्फ, यो पनि मानिन्छ कि धेरै हाँस्ने अवस्थामा व्यक्ति भावुक हुन्छ । धेरै भावुक हुनुले अनुहारको कोशिकाहरूमा अतिरिक्त दबाब दिन्छ, जसको कारण तपाईंको आँसु बाहिर निस्कन्छ । यसो गर्दा हाम्रो शरीरले आँसुको माध्यमबाट हाम्रो तनावलाई सन्तुलनमा राख्ने प्रयास गर्छ ।

वास्तवमा यो सम्पूर्ण प्रक्रिया प्रत्येक व्यक्तिको लागि फरक हुन सक्छ । यो सम्बन्धित व्यक्तिको भावनामा भर पर्छ । कोही मानिसहरू कम रुन्छन् भने कोही मानिसहरु छिटो भावुक हुन्छन् । साथै, महिला वा पुरुष हुनुले पनि यस प्रक्रियामा फरक पार्छ। महिलाहरु पुरुषको तुलनामा बढी भावुक हुने विश्वास गरिन्छ । यस्तो अवस्थामा महिलाहरु हाँस्दा आँसु निस्कने सम्भावना बढी हुन्छ ।

बाल्टिमोरको युनिभर्सिटी अफ मेरील्याण्डका मनोवैज्ञानिक रोबर्ट प्रोभिनका अनुसार कम वा धेरै भावनात्मक हुनुमा हर्मोनको ठूलो भूमिका हुन्छ । रोबर्ट प्रोभिनका अनुसार हाँस्नमा सक्रिय हुने मस्तिष्कको भाग पनि रुँदा सक्रिय हुन्छ ।

लगातार हाँस्ने वा रोइरहँदा मस्तिष्कका कोशिकाहरूमा बढी तनाव हुन्छ । यस्तो अवस्थामा शरीरमा कोर्टिसोल र एड्रेनालाईन नामक हर्मोन निस्कन्छन् । हाँस्दा वा रुँदा शरीरमा हुने उल्टो प्रतिक्रियाका लागि यी हर्मोन जिम्मेवार हुन्छन् । 

यसबाहेक हाँस्दा र रुँदा अर्को रोचक कुरा खुसीको पहिलो आँसु दाहिने आँखाबाट र दुखको पहिलो आँसु देब्रे आँखाबाट आउँछ भन्ने मान्यता छ ।