विसं २०५२ देखि परिचयमा आएको बीस हजार ताल चितवन जिल्लाको भरतपुर महानगरपालिकामा पर्छ । यस तालको कूल क्षेत्रफल पाँच हजार ७८१ हेक्टर छ।
बिस हजारी ताल विश्व रामसार सूचीमा सूचीकृत भएको प्रख्यात पर्यटकीय गन्तव्य हो । यहाँ तालमा रहेका गोही, वरिपरिको सामुदायिक वन, गैँंडा, बाघलगायत विभिन्न वन्यजन्तु तथा चराचुरुङ्गीले पर्यटकको मन तान्ने गर्दछ ।
तालसम्म पुग्ने जङ्गलको बाटोमा दायाँबायाँ मृग, बँदेल, गैँडा, जरायो पाइन्छन् । जङ्गली जनावरका साथै विभिन्न प्रजातिका चराचुरुङ्गी ताल वरपर देख्न सकिन्छ ।
विभिन्न राष्ट्रबाट बसाइसराई गरी आउने मौसमी चराहरुको आश्रयस्थल यस तालमा गोही, माछा, अजिङ्गरसमेत पाइन्छ । त्यसैगरी गैँडा, हरिण, रतुवा, बाँदर, पाटेबाघ समेत देख्न सकिन्छ ।
ताल वरपर २६ प्रजातिका वन्जयन्तु, २७३ प्रजातिका चरा, २५ प्रजातिका माछा र १३१ प्रजातिका बोटबिरुवा रहेको तथ्याङ्क छ ।
वि।सं २०२२ मा पूर्वी चितवनबाट ल्याइएको नहरका कारण निर्माण भएको यस ताल बिरुवामा पानी राख्ने हजारीबाट विकसित भई बीस हजारी ताल भनी नामकरण गरिएको हो ।
त्यस्तै खगेरी नहरको मुहानबाट बिसहजारी तालसम्मको दूरी २० हजार फिट रहेको हुँदा पनि यसलाई बीस हजारी ताल भनिएको भन्ने भनाइ छ ।
तालमा भएको जलकुम्भी तथा काँडेझार हटाई संरक्षण गर्न सके नाइट सफारी केन्द्रका रुपमा यसलाई विकास गर्न सकिने बताइएको छ । बरण्डाभार मध्यवर्ती सामुदायिक वनको मातहतमा पर्यटकको प्रचुर संभावना बोकेको यस ताललाई संरक्षण गर्ने हो भने बर्सेनि हजारौँको सङ्ख्यामा पर्यटक भित्र्याउन सकिने देखिन्छ ।
तस्वीरहरू – सञ्जीब पाण्डे
