काठमाडौँ । उपप्रधान तथा गृहमन्त्री रवि लामिछानेले ठमेल र दरबारमार्गमा रात्रिकालिन व्यवसाय सञ्चालन आमाको निन्द्रा जोगाउने र छोराको सपना पनि पूरा गर्नेगरी गर्ने लागेको दाबी गर्नुभएको छ ।
शुक्रवार रात्रिकालिन व्यवसाय सञ्चालनसरोकारवाला निकायहरुसँगको छलफललाई सम्बोधन गर्दै उपप्रधान तथा गृहमन्त्री लामिछानेले यस्तो बताउनुभएको हो । उहाँले सरकारले रात्रिकालिन व्यवसाय स्थानीय र व्यवासायीहरुको समस्या समाधान गरेर मात्रै सञ्चालन गरिने प्रतिद्धता जनाउनु भयो । गृहमन्त्री लामिछानेले आफू लोकतन्त्रमा विश्वास गर्ने भन्दै ठमेल र दरबारमार्गलाई २४ सै घण्टा खुला गर्नुहुन्न भन्नेको विचारलाई वेबस्था गर्ने गरी नजाने बताउनु भयो ।
उहाँले उनीहरुको समस्या समाधान नगरी धेरै मानिसहरुले भनेकै भरमा अगाडि बढ्नुपर्छ भन्ने पक्षमा आफू नभएको स्पष्ट पार्नुभयो । स्थानीय र घरधनीको अधिकार सुरक्षित हुनेगरी मात्रै अगाडि बढ्ने उहाँको भनाई छ । गृहमन्त्री लामिछानेले धेरै मानिसहरु सहमत भएका आधारमा बलिया धेरै भएका पक्षमा रहेर कम मत भएकाहरुको विचारलाई अवमूल्यन गरेर जाने पक्षमा सरकार नभएको बताउनु भयो । उहाँले ठमेल र दरबारमार्ग अनौपचारिक रुपमा चल्नु र औपचारिक रुपमा चल्नु धेरै फरक हुने बताउनु भयो ।
उहाँले २४ सै घण्टा शहर खुला हुँदा सरकार र प्रहरीले गर्ने तयारी त्यही ढङ्गको हुने बताउनु भयो । पूर्णरुपमा व्यवसायीक क्षेत्र नभएकाले स्थायी बसोवास गर्नेहरुको हक अधिकार मध्यनजर राखेर काम गर्दा थप व्यवस्थित हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले ठमेलको हकमा दुईवटा कुरा रहेको बताउनु भयो । उहाँले व्यवासाय जोगाउनको लागि सरकारले यो कदम चालिएको धारणा व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले शहरमा राति पेट्रोल हाल्ने ठाउँ नभएको भन्दै काठमाडौं शहर त्यस्तो मृत्य शहर नभएको बताउनु भयो ।
उहाँले भन्नुभयो,‘म लोकतन्त्रमा विश्वास गर्ने मान्छे हो । रात्रिकालिन व्यवसाय सञ्चालन गर्नुहुन्न भन्ने कम आवाज भएका साथीहरुको कुरा सुन्नुपर्छ भन्ने लाग्छ । उहाँहरुका समस्या समाधान नगरी धेरै मानिसहरुले भनेकै भरमा अगाडि बढ्नुपर्छ भन्ने कुरामा स्पष्ट छु । उहाँहरुले खोल्न दिँदैनौं भन्नुभएको छैन । दिन्छौं तर स्थानीय र घरधनीको अधिकार सुरक्षित बनोस् । त्यहाँ भएको आफ्नै किसिमको जीवन शैली छ । त्यसलाई पनि मध्यनजर राखियोस् भन्नेकुरा भनेको बुझेको छु । यी सबै कुराहरुलाई मध्येनजर राखेर मात्रै अगाडि बढीने सुनिश्चिता दिलाउन चाहन्छु ।
धेरै मानिसहरु सहमत भएका आधारमा बलिया धेरै भएका पक्षमा अल्पसंख्यक कम मत भएकाहरुको विचारलाई अबमूल्यान गरेर जाने पक्षमा सरकार छैन । त्यो लोकतन्त्रको चरित्र पनि होइन । ठमेल र दरबारमार्ग अनौपचारिक रुपमा चल्नु र औपचारिक रुपमा चल्नु धेरै फरक छ । २४ घण्टा शहर खुला हुँदा सरकार र प्रहरीले गर्ने तयारी त्यही ढङ्गको हुन्छ ।
पूर्णरुपमा व्यवसायीक क्षेत्र नभएकाले स्थायी बसोबास गर्नेहरुको हक अधिकार मध्यनजर राखेर काम गर्दा थप व्यवस्थित हुन्छ । ठमेलको हकमा दुईवटा कुरा छन् । आमाको निन्द्रा र छोराको सपना । आमाको निन्द्रा र छोराको सपना पनि आयो । सरकारको प्रयास ठमेलमा रात्रिकालिन व्यवसाय आमाको निन्द्रा पनि जोगाउन र छोराको सपना पनि पूरा गर्ने हो । व्यवासाय जोगाउनको लागि सरकारले जोगाउन यो कदम चालिएको हो । शहरमा राति पेट्रोल हाल्ने ठाउँ थिएन । काठमाडौं शहर त्यस्तो मृत्यु शहर हो । जहाँ रातको समयमा पेट्रोल पनि हाल्न पाइँदैन । म आएपछि प्रहरीका पेट्रोल पम्प खुला गरेका छौं ।’
उपप्रधान तथा गृहमन्त्री लामिछानेले प्रहरी प्रशासनलाई ठमेल र दरबारमार्ग २४ घण्टा व्यापार व्यवसाय सञ्चालनमा आएपछि व्यवासायीहरुकोमा गएर खाना नखान निर्देशन दिनुभयो । उहाँले सल ढिलासम्म खोल्न पाउने वा अन्य कुनै बाहनामा प्रहरी पोशाक लगाएका प्रहरी अफिसरहरु,कर्मचारीहरुलाई एक छाक पनि खुवाउनु नपर्ने बताउनु भयो । उहाँले प्रहरीहरुले आफ्नै खाना खाने भन्दै प्रहरीहरुलाई खाना खुवाउने,राख्ने र उपहार दिने व्यवासायीहरुले गरे व्यवसायमा ताला लाग्ने चेतावनी दिनुभयो ।
उहाँले त्यो लोभ प्रहरीहरुले नराख्ने दाबी गर्नुभयो । गृहमन्त्री लामिछानेले व्यवसायीहरुले प्रहरीसँग सम्बन्ध बढाउने काम गर्नु नपर्ने भन्दै व्यवसायको सुरक्षा प्रहरीेले भन्दा पनि सुरक्षा नीतिले गर्ने बताउनु भयो । गृहमन्त्रालयको नीति व्यवसायीहरुलाई सुरक्षित राखेर व्यवसाय गर्न दिने भएको दाबी थियो । उहाँले व्यवसायीहरुले कुनै प्रहरी अफिसरको चाकडी गर्नु नपर्ने भन्दै वर्तमान सरकार त्यो फेवर भन्दा माथि उठेर नयाँ प्रणाली स्थापित गर्न लागेको उल्लेख गर्नुभयो ।
उहाँले सरकारको ध्यान श्रम गरिरहेका श्रमिकहरुको श्रम शोषण,महिला दिदि बहिनीहरु सुरक्षित छन वा छैनन्, कम उमेरका बालबालिकाले त्यहाँ लागुपदार्थ दुव्र्यसनमा भए/नभएको विषयमा ध्यान जाने बताउनु भयो । उहाँले लागुपदार्थ दुव्र्यसनीको कार्य भएको पाइए प्रहरीलाई पसल व्यवसायमा सिल लगाउने अधिकार दिने बताउनु भयो । उहाँले लागुऔषधको अखडा,विभिन्न यौन हिंसा,महिलाहरु माथि दुव्यवहार भएको शहरको सरकारले परिकल्पना नगरेको बताउनु भयो ।
उहाँले भन्नुभयो,‘प्रहरी प्रशासनलाई म स्पष्ट निर्देश के गर्न चाहन्छु भने पसल ढिलासम्म खोल्न पाउने वा अन्य कुनै बाहनामा प्रहरी पोशाक लगाएका प्रहरी अफिसरहरु,कर्मचारीहरुलाई एक छाक पनि खुवाउनु पर्दैन । उहाँहरु आफ्नै खाना खानुहुन्छ । आफ्नै ढङ्गले आउनुहुन्छ । उहाँहरुलाई खुवाउने,राख्ने र उपहार दिने गर्नुभयो भने तपाईहरुको व्यवसायमा ताला लाग्नसक्छ । त्यो लोभ प्रहरीहरुले राख्ने छैनन् । व्यवसायीहरुले प्रहरीसँग सम्बन्ध बढाउने होइन । तपाईहरुको सुरक्षा त्यहाँ बसेको प्रहरीेले गर्ने होइन, सुरक्षा नीतिले गर्ने हो ।
गृह मन्त्रालयको नीति व्यवसायीहरुलाई सुरक्षित राखेर व्यवसाय गर्न दिने हो । नीतिले तपाईलाई बचाउँछ । व्यवसायीहरुले कुनै प्रहरी अफिसरको चाकडी गर्नुपर्दैन । त्यो फेवर भन्दा माथि उठेर नयाँ प्रणाली स्थापित गर्नको लागि हामी आएका हौं ।
सरकारको ध्यान श्रम गरिरहेका श्रमिकहरुको श्रम शोषण भएको छकी छैन भन्नेमा विशेष ध्यान जाने छ । त्यहाँ महिला दिदि बहिनीहरु सुरक्षित छन की छैनन् । त्यहाँ हाम्रो ध्यान जानेछ । कम उमेरका बालबालिकाले त्यहाँ लागुपदार्थ गरिरहेका छनकी छैनन् त्यहाँ ध्यान जाने छ । त्यस्तो भयो भने पसल व्यवसायमा शिल लगाउने अधिकार दिन्छौं । लागुऔषधको अखडा,विभिन्न यौन हिंसा,महिलाहरु माथि दुव्र्यवहार भएको शहर हामीले परिकल्पना गरेको होइन । २४ घण्टा शहर खोल्नु भनेको रक्सी खाएर होहल्ला गर्नु भनेको होइन ।’
गृहमन्त्री लामिछानेले ठमेल लगायत देशभर भइरहेका गुण्डागर्दी रोक्ने योजनामा गृह मन्त्रालयले एक्शन पलान बनाइरहेको बताउनु भयो । उहाँले प्रहरी प्रशासनलाई आज नै देशभर गुण्डागर्दी गर्नेहरुको नाम लिस्ट लिने बताउनु भयो ।
