अमेरिकी सदनकी सभामुख न्यान्सी पेलोसी ताइपेईबाट प्रस्थान गरेको केही घण्टापछि चीनले ताइवानको स्वशासित टापु वरिपरि ठूलो सैन्य समुद्री र हवाई अभ्यास सुरु गरेको छ । पेलोसीको ताइवान भ्रमणले बेइजिङलाई प्रभावित पारेको छ।
स्थानीय समय अनुसार दिउँसो (०४ः०० जीएमटी) ताइवान वरपरका छ वटा क्षेत्रमा लाइभ–फायर अभ्यास चलिरहेको र अगस्ट ७ मा त्यही समयसम्म जारी रहने सरकारी मिडियाले रिपोर्ट गरेको छ।
पेलोसीको आगमनपछि चीनले मंगलबार राति सैन्य अभ्यास सुरु गर्यो र पछि पेलोसीको भ्रमणको प्रतिक्रियामा प्रतिशोधात्मक आर्थिक उपायहरूको घोषणा गर्यो।
सैन्य गतिविधि बुधबार जारी रह्यो । ताइवानले अभ्यासले संयुक्त राष्ट्रको नियमहरूको उल्लङ्घन गरेको, आफ्नो क्षेत्रीय क्षेत्रमा आक्रमण गरेको र यसको हवाई र समुद्री नाकाबन्दी गरेको बताएको छ।
बिहीबार ताइवानको राष्ट्रिय रक्षा मन्त्रालयले चीनको सैन्य गतिविधिलाई ‘तर्कहीन’ र ‘यतिस्थिति परिवर्तन गर्न, क्षेत्रीय शान्ति र स्थिरतालाई कमजोर पार्ने उद्देश्य’ भनेर वर्णन गरेको छ।
बेइजिङले ताइवानलाई आफ्नो भएको दाबी गर्छ र टापुको नियन्त्रण लिन बल प्रयोग गर्न अस्वीकार गरेको छैन।
संयुक्त राज्य अमेरिकाले चीनसँग औपचारिक कूटनीतिक सम्बन्ध कायम राख्दै ताइवानमा ‘रणनीतिक अस्पष्टता’ को नीति अपनाएको छ र कानूनद्वारा टापुलाई आफ्नो रक्षाका लागि साधन उपलब्ध गराउन बाध्य छ।
बिहीबार ग्लोबल टाइम्स (एक सरकारी ट्याब्लोइड) ले ‘पुनः एकीकरण कार्यहरू’ का लागि अभ्यासका रूपमा तैयार गरिएको जनाएको छ ।
“भविष्यको सैन्य द्वन्द्वको घटनामा यो सम्भव छ कि हाल अभ्यास भइरहेको अपरेशनल योजनाहरू सीधा लडाईं अपरेसनहरूमा अनुवाद गरिनेछ”, ग्लोबल टाइम्सले चिनियाँ मुख्य भूमि सैन्य विशेषज्ञ सोङ झोङपिङलाई उद्धृत गर्दै भनेको छ।
सेनाले ताइवान स्ट्रेटमा लामो दूरीको तोपखाना प्रक्षेपण गर्ने योजना बनाएको छ उसले बताएको छ । “यदि पीएलएका परम्परागत क्षेप्यास्त्रहरू ताइवानको पश्चिमतर्फको मुख्य भूमिबाट प्रक्षेपण गरिन्छ र यसको पूर्वमा लक्ष्यहरू प्रहार गरिन्छ भने, यसको मतलब मिसाइलहरू टापुमाथि उड्नेछन्, जुन अभूतपूर्व हो”, अखबारले अर्को चिनियाँ प्रमुख झाङ जुफेङलाई उद्धृत गर्दै भनेको छ ।
ताइवान अलर्टमा
बेइजिङले अभ्यासको सङ्केत गरेको छवटा क्षेत्रमध्ये केही ताईवानको क्षेत्रीय जलक्षेत्रमा पर्छन्। टापुले पहिले नै शिपिङ फर्महरू र एयरलाइन्सहरूलाई ती स्थानबाट बच्न चेतावनी दिएको छ।
रक्षा मन्त्रालयले टापुको सशस्त्र बलहरू सतर्क अवस्थामा रहेको र पीएलएको गतिविधिलाई नजिकबाट निगरानी गरिरहेको बताएको छ।
“ताइवानले युद्धको खोजी नगरी युद्धका लागि तयारीको सिद्धान्तलाई कायम राख्नेछ, र ‘द्वन्द्व नबढाउने र विवाद सिर्जना नगर्ने’ दृष्टिकोण राख्नेछ”, मन्त्रालयले आफ्नो विज्ञप्तिमा भन्यो।
यसअघि संदिग्ध चिनियाँ ड्रोनहरू चीनको दक्षिणपूर्वी तटमा ताइवानको किनमेन टापुहरूमा उडाइएको थियो र उनीहरूलाई भगाउन ताइवानले फायरिङ गरेको भन्ने खुलासा गरिएको थियो।
सेनाको किनमेन डिफेन्स कमाण्डका मेजर जनरल चाङ जोन सुङले रोयटर्स समाचार एजेन्सीलाई चिनियाँ एक जोडी ड्रोन आएको र बुधबार राति ९ बजे (१३ः०० जीएमटी) र राति १० बजे (१४ः०० जीएमटी) दुई पटक किनमेन क्षेत्रमा आक्रमण गरेर उडेको बताए ।
“हामीले तुरुन्तै चेतावनी जारी गर्न र उनीहरूलाई भगाउन गोली चलायौं। त्यस पछि उनीहरु फर्किए । तिनीहरू हाम्रो प्रतिबन्धित क्षेत्रमा आए र हामीले तिनीहरूलाई तितरबितर पार्यौं”, उनले भने ।
सात विकसित देशहरूको समूह (जी–७) ले पेलोसीको भ्रमणप्रति चीनको प्रतिक्रियाप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै शान्तिको आह्वान गरेका छन् र जनवादी गणतन्त्र चीन (पीआरसी)को कदमले अनावश्यक द्वन्द्व निम्त्याउने चेतावनी दिएका छन्।
“ताइवान जलक्षेत्रमा आक्रामक सैन्य गतिविधिको बहानाको रूपमा भ्रमणलाई प्रयोग गर्ने कुनै औचित्य छैन”, जी–७ का विदेश मन्त्रीहरूको एक विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “हाम्रा देशका विधायकहरूले अन्तर्राष्ट्रिय यात्रा गर्नु सामान्य दिनचर्या हो। पीआरसीको बढ्दो प्रतिक्रियाले तनाव बढाउने र क्षेत्रलाई अस्थिर बनाउने खतरा छ।”
नोम पेन्हमा भएको बैठकमा दक्षिणपूर्वी एसियाली राष्ट्रहरूको संघ (आसियान) का विदेश मन्त्रीहरूले पनि ताइवान वरिपरि बढ्दो तनावले ‘गलत अनुमान’ निम्त्याउन सक्ने चिन्ता व्यक्त गर्दै ‘अधिकतम संयम’ का लागि आह्वान गरेका छन्।
पेलोसीको यो भ्रमण २५ वर्षमा पहिलो पटक हाउसका सभामुखका रुपमा र अमेरिकाको तेस्रो सबैभन्दा वरिष्ठ राजनीतिज्ञले गरेको हो। बेइजिङले भ्रमण जारी राखे ‘गम्भीर परिणाम’ भोग्ने धम्की दिएको थियो।
ताइवान स्ट्रेटमा पछिल्लो ठूलो संकट सन् १९९६ मा भएको थियो जतिबेला अघिल्लो वर्ष अमेरिकाको भ्रमण गरेका ली तेङ–हुई राष्ट्रपतिमा पुनः निर्वाचित भएका थिए।
त्यतिबेला देखि चीनले आफ्नो सशस्त्र बललाई आधुनिकीकरण र विस्तार गरेको छ तथा आफ्नो पहिलो विमानवाहक वाहक र हाइपरसोनिक हतियारहरूको परीक्षण गरेको छ। अलजजिराबाट
