• १ आश्विन २०८१, मंगलवार
  •      Tue Sep 17 2024
  •   Unicode
Logo
Latest
★   चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा आठ छावा थपिँदै ★   मेटमणिलाई कारबाही गर्न झलनाथको माग,भारतीय नागरिक बोलिरहेको कि नेपाली ? ★   राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको केन्द्रीय परिषदको राष्ट्रिय भेला आज सुरु हुँदै ★   प्रधानमन्त्री ओली आउने भएपछि इन्द्रजात्रा छल्न बालेन भारतमा ! ★   मनकामना केबलकार आजदेखि ‘डिजिटल’  प्रविधिमा ★   मालढुङ्गा–बेनी खण्ड मर्मत सुरु ★   आज इन्द्रजात्रा, कसरी मनाइन्छ यो पर्व ? ★   मौलिक पर्वले प्राचीन सभ्यता र संस्कृतिको जगेर्ना गर्छ : राष्ट्रपति पौडेल ★   पर्वले मेलमिलाप, भ्रातृत्व र सद्भाव बढाउन सहयोग पुग्छ : उपराष्ट्रपति यादव ★   आज वास्तु दिवस एवं विश्वकर्मा पूजा

अन्तरिक्षमा बसेको कारण अन्तरिक्ष यात्री चाँडै बुढो हुँदैन ?



एजेन्सी । एउटा फिल्म रहेको छ जसको नाम ‘इन्टरस्टेलर’ हो । यदि तपाईलाई अन्तरिक्षमा रुचि छ भने तपाईले यो फिल्म हेर्नुपर्छ । सन् २०१४ मा रिलिज भएको यो फिल्मले तपाइको होश उडाउनेछ । यस फिल्ममा अन्तरिक्ष, समय र गुरुत्वाकर्षणका धेरै पक्षलाई देखाइएको छ ।

यस बाहेक यस फिल्ममा पृथ्वीमा मानिस कसरी अन्तरिक्षमा जान्छ र धेरै वर्षपछि फर्केर आउँदा उसको उमेर उस्तै रहन्छ र पृथ्वीमा रहेका उनका छोराछोरी बूढो भएर मर्न थालेको देखाइएको छ ।

अब प्रश्न उठ्छ कि अन्तरिक्षमा अन्तरिक्ष यात्रीहरूको उमेर पृथ्वीका मानिसहरूको तुलनामा साँच्चै बिस्तारै बढ्छ ? यसबारे विज्ञानले के भन्छ आउनुहोस् जानौं ।

यस प्रश्नको उत्तर खोज्न सन् २०१५ मा दुई जुम्ल्याहा दाजुभाइमाथि अनुसन्धान गरिएको थियो । यस अनुसन्धानका क्रममा एक भाइलाई करिब एक वर्षसम्म अन्तरिक्षमा पठाइएको थियो भने अर्को भाइलाई पृथ्वीमा राखिएको थियो । यस अनुसन्धानमा १२ विश्वविद्यालयका करिब ८४ शोधकर्ताले काम गरेका थिए । सन् २०१९ मा जब यो अनुसन्धानको नतिजा साइन्स जर्नलमा प्रकाशित भयो, सबैजना स्तब्ध भए ।

साइन्स जर्नलमा प्रकाशित रिपोर्टका अनुसार जुम्ल्याहा भाइमध्ये एक स्कट अन्तरिक्षमा पुग्दा उनको शरीरको करिब एक हजार जीनमा परिवर्तन भएको थियो । यी एक हजार परिवर्तनहरू मध्ये, सबैभन्दा ठूलो परिवर्तन टेलोमेरमा देखियो ।

टेलोमेर क्रोमोजोमको छेउमा पाइने प्रोटिन हो । जब पृथ्वीमा मानिस हुन्छ तब टेलोमेरेसका कारण डीएनए समयसँगै छोटो हुन थाल्छ र यसका कारण कोषहरूमा बुढ्यौली देखिन थाल्छ, जसले गर्दा मानिस बूढो देखिन्छ ।

तर स्कटसँग यो भइरहेको थिएन। स्कट अन्तरिक्षमा जाने बित्तिकै उनको डीएनएको आकार लामो हुँदै गएको थाहा भयो । अन्तरिक्ष यात्रा जति लामो हुँदै गयो, यी परिवर्तनहरू पनि तीब्र हुँदै गइरहेका थिए । छोटो समयमै स्कट आफ्नो पार्थिव जुम्ल्याहा भाइ भन्दा कान्छो देखिन थालेको जस्तो लाग्यो । त्यतिन्जेलसम्म उनको जीन ९१.३ प्रतिशतले परिवर्तन भइसकेको थियो ।

यद्यपि, यी परिवर्तनहरू धेरै छिटो भयो । पृथ्वीमा आएको ६ महिना भित्र सबै कुरा सामान्य भयो । अर्थात्, अन्तरिक्षमा आफ्नो जुम्ल्याहा भाइभन्दा कान्छो देखिने स्कट पृथ्वीमा आएको ६ महिनापछि उनीजस्तै बूढो देखिन थाले । केही समयमै उनको डीएनए पनि पृथ्वीमा रहँदाको जस्तै बन्यो ।