• १६ चैत्र २०८०, शुक्रबार
  •      Fri Mar 29 2024
  •   Unicode
Logo
Latest
★   प्रेस सेन्टरले गर्यो मिलन लिम्बूलाई बर्खास्त ★   कपनबाट पेस्तोलसहित एकजना पक्राउ ★   लगानी सम्मेलनमा प्रदेशका आयोजनाको छुट्टै स्टल ★   कोहली भर्सेस स्टार्कः दुबैलाई एक–अर्काको चिन्ता ★   राजस्थानलाई जिताउने पराग ज्वरो आएर तीन दिन विस्तारामा सुतेका थिए, पेनकिलर खाएर खेले ★   जुगल हिमाल आरोहणको अन्तिम तयारीमा ★   सूर्यग्रहणका कारण यस दिन सडक दुर्घटना बढ्ने, वैज्ञानिकले किन दिए यस्तो चेतावनी ? ★   इलाम-२ उपनिर्वाचन: रास्वपा सभापति लामिछाने इलाम जाँदै ★   अतिथि सत्कार घरबासमा विदेशी पर्यटक बढ्दै ★   बागमतीका मुख्यमन्त्री जम्कट्टेलले चैत १९ गते विश्वासको मत लिने

आर्टेमिस–१ को प्रक्षेपणको काउन्टडाउन सुरु, मानिसको चन्द्रयात्राको ‘फुल ड्रेस रिहर्सल’



वासिंटन । अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले करिब ५० वर्षपछि मानिसलाई चन्द्रमामा पठाउने तयारी गरेको छ । विशेष कुरा के छ भने यस पटक एक महिला अन्तरिक्ष यात्री पनि चालक दलमा सामेल हुनेछिन् । उनी चन्द्रमामा पाइला टेक्ने पहिलो महिला बन्नेछिन् । यस दिशामा सोमबार पहिलो कदम चालिनेछ।

नासाले यस मिसनलाई आर्टेमिस नाम दिएको छ, जसको पहिलो भाग अगस्ट २९ मा प्रक्षेपण हुनेछ। आर्टेमिस–१ एजेन्सीको नयाँ स्पेस लन्च प्रणाली मेगारोकेट र ओरियन क्रू क्याप्सुलको पहिलो परीक्षण उडान हुनेछ। एसएलएस रकेटले लगभग ४२ दिनको मिसनमा चालकविहीन अरियन अन्तरिक्ष यान प्रक्षेपण गर्नेछ।

मिशनको क्रममा पृथ्वीमा फर्किनुअघि यसले चन्द्रमाको परिक्रमा गर्नेछ। आर्टेमिस–१ अगस्ट २९ मा अपराह्न ०६ः०३ (इन्टरनेसनल स्ट्यान्ठडर्ड टाइम) मा प्रक्षेपण हुनेछ। यो अन्तरिक्ष यान चन्द्रमामा जानेछ, केही साना उपग्रहहरूलाई कक्षमा खसाल्नेछ र आफूलाई कक्षमा राख्नेछ।

यस मिशनअन्तर्गत नासाले अन्तरिक्ष यान सञ्चालन गर्न, अन्तरिक्ष यात्रीहरूले अनुभव गर्ने चन्द्रमा वरपरको अवस्थाको अनुसन्धान र पृथ्वीमा अन्तरिक्ष यात्रीहरूको सुरक्षित फिर्ता सुनिश्चित गर्न प्रशिक्षण प्राप्त गर्नेछ।

नयाँ स्पेस लन्च प्रणालीमा अपार शक्ति

कोलोराडो बोल्ड विश्वविद्यालयका प्रोफेसर, अन्तरिक्ष वैज्ञानिक र नासाको प्रेसिडेन्सियल ट्रान्जिसन टोलीका पूर्व सदस्य ज्याक बर्न्सले आर्टेमिस–१ मिसनलाई विस्तृतरूपमा व्याख्या गरे। उनले अन्तरिक्ष प्रक्षेपण प्रणालीको यो पहिलो उडान हुने बताए ।

नासाका अनुसार यो ‘हेभी लिफ्ट’ रकेट हो जसमा अहिलेसम्म अन्तरिक्षमा पठाइएका रकेटभन्दा शक्तिशाली इन्जिन छन् । यो रकेट सन् १९६० र १९७० को दशकमा मानिसलाई चन्द्रमामा पुर्‍याएको एपोलो मिसनको रकेटभन्दा पनि शक्तिशाली छ ।

यो पूर्णतया नयाँ प्रकारको रकेट प्रणाली हो किनभने यसको मुख्य इन्जिन अक्सिजन र हाइड्रोजन प्रणालीको संयोजन हो र दुईवटा रकेट बूस्टरहरू पनि जडान गरिएको छ।

आर्टेमिस–१ मिसन धेरै महत्त्वपूर्ण छ किनभने यसले वैज्ञानिकहरूलाई अरियन क्रू क्याप्सूलको क्षमताहरू हेर्ने मौका दिनेछ। लगभग एक महिना चन्द्रमाको अन्तरिक्ष वातावरणमा, जहाँ विकिरणको उच्च स्तर हुन्छ, क्याप्सुलको वास्तविक परीक्षण हुनेछ।

आर्टेमिस स्पेसक्राफ्टको ‘फुल ड्रेस रिहर्सल’

क्याप्सुलबाट हिट सिल्डको क्षमता पनि प्रकट गर्नेछ, जसले क्याप्सुल र यसका मानिसहरूलाई २५,००० माइल प्रतिघण्टाको गतिमा पृथ्वीमा फर्कने क्रममा घर्षणबाट उत्पन्न हुने तापबाट जोगाउँछ। यो एपोलोपछि सबैभन्दा छिटो यात्रा गर्ने क्याप्सुल हुनेछ, त्यसैले हिट सिल्डले राम्रोसँग काम गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।

यो मिसनले धेरै साना उपग्रहहरू पनि लिएर जानेछ । यी उपग्रहहरूले सधैँ चन्द्रमाको अँध्यारो खाडलहरूमा नजर राख्नेछन्, जसमा पानी रहेको वैज्ञानिकहरूको विश्वास छ।

सरल भाषामा भन्नुपर्दा, यो मिसन नासाको महत्वाकांक्षी मिशन आर्टेमिस अन्तरिक्ष यानको ुफुल ड्रेस रिहर्सलु हो, जसअन्तर्गत मानिसलाई चन्द्रमामा पठाइनेछ। सबैको मनमा एउटा ठूलो प्रश्न उठिरहेको छ कि यो मिशन ५० वर्ष पुरानो एपोलो भन्दा कसरी फरक छ र अहिले हाम्रा सामु चुनौतीहरू के छन् ?

अपोलोभन्दा आर्टेमिस कति फरक

अपोलो मिसन ‘अन्तरिक्षको अन्वेषण’ भन्दा बढी सोभियत संघलाई पराजित गर्नका लागि अस्तित्वमा आएको हो। आर्टेमिसको विपरीत, अपोलो पानी खोज्ने वा चन्द्रमामा स्थायी आधारका लागि अनुसन्धान गर्ने उद्देश्यले थिएन। बरु यो मिसन अमेरिकालाई अन्तरिक्ष दौडको शीर्ष स्थानमा ल्याउनका लागि मात्र सुरु गरिएको थियो।

तर पचास वर्षपछि चीजहरू धेरै परिवर्तन भएका छन्। अहिले वैज्ञानिकहरुको उद्देश्य फरक छ, चुनौतीहरु पनि फरक छन् । अब अमेरिका रुस वा चीनलाई पछाडि छोड्न चाहँदैन, तर पृथ्वीबाहिर स्थायी अनुसन्धान सुरु गर्न आधार निर्माण गर्न चाहन्छ। यो आधारले टाढाको मिशनको ढोका खोल्न सक्छ जसले एक दिन मानवलाई मंगल ग्रहमा पाइला राख्न पनि अनुमति दिन सक्छ।

आर्टेमिस–३ मार्फत मानिस चन्द्रमामा जानेछन्। चालक दलमा एक महिला र सम्भवतः एक अश्वेत यात्री पनि हुन सक्छन्। हाल फ्लोरिडाको केनेडी स्पेस सेन्टरबाट उड्ने आर्टिमिस–१ को प्रक्षेपणको लागि काउन्टडाउन सुरु भएको छ। यस प्रक्षेपणको प्रत्यक्ष प्रसारण नासाको आधिकारिक वेबसाइटमा हेर्न सकिन्छ।

“यो नयाँ रकेट र नयाँ अन्तरिक्ष यानको पहिलो उडान हो”, नासाका अन्वेषण प्रणाली विकासका लागि सहयोगी प्रशासक जिम फ्रेले अगस्ट २२ मा एक पत्रकार सम्मेलनमा भने। परीक्षण उडानमा केही जोखिमहरू समावेश छन्। एजेन्सी