• १६ चैत्र २०८०, शुक्रबार
  •      Fri Mar 29 2024
  •   Unicode
Logo
Latest
★   विस्तारित स्वास्थ्य सेवामा पहुँच बढाउन अमेरिकाद्वारा करिब १६ करोड रुपैयाँको धनुषा प्रसूति केन्द्रको हस्तान्तरण ★   विज्ञान र प्रविधिको क्षेत्रमा पहुँच पुर्‍याउने शिक्षा अध्यापन गराउनुपर्छ: पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी ★   चैत २३ र २४ गते लुम्बिनीमा अन्तर्राष्ट्रिय शान्ति मेला ★   नेविसंघद्वारा सरकारविरुद्ध सडकमै हवन गरेर बिरोध ★   सीमा क्षेत्रका बासिन्दाले भोग्नुपरेका समस्या समाधान गर्न उपप्रधानमन्त्री श्रेष्ठको आग्रह ★   एकीकृत समाजवादीः बागमती प्रदेशका पाँच जिल्ला अधिवेशन सम्पन्न ★   राष्ट्रपतिद्वारा विधेयक प्रमाणीकरण ★   अर्थराजनीतिक दृष्टिकोणमा आधारित परराष्ट्र नीति नेपालको प्राथमिकताः डा सापकोटा ★   बङ्गलादेशी नागरिकलाई नेपाल ल्याई बन्धक बनाउने पक्राउ ★   अर्थमन्त्री वर्षमान पुनले गरे बजेट लेखन समिति गठन

खुल्ला सम्पदाको संग्रालय लोमान्थाङ – फोटो फिचर



लोमान्थाड प्राचीन बस्ती र दरबारः

यो वस्ती जोमसोमबाट ८२ किलोमिटर उत्तरी भागमा पर्छ । जोमसोम हुंदै जान गाडीको यात्राबाट सहज छ । बाह्रै महिना जाडो हुने हुंदा न्यानो कपडाको व्यवस्था गर्नुपर्छ ।

यो मध्यकालिन वस्ती माटोको शहरको रुपमा लिन सकिन्छ । उतिबेला यहां जति संरचना निर्माण भए सबै माटो र काठले मात्र बनेका छन । यसको खास कारण यो क्षेत्रमा पानी नपर्ने हुंदा माटोको संरचना बनेको देखिन्छ । यहाँको ऐतिहासिकता र पुरातात्विक भनेको दरबार र यहाँका गुम्बा हुन ।

मध्यकालमा यो स्थानमा धेरै लडाई र बाहिरी आक्रमण हुन्थ्यो भन्ने कुरा यहाँको संरचनाले व्यक्त गर्दछ । यहाँ अहिले पनि करिब ३० फिटको वरिपरि पर्खालभित्र दरबार र वस्ती रहेको पाइन्छ । यो पर्खालभित्र अझै पनि १८० वटा माटाका घरहरु छन । १०८ कोठाको ५ तले दरबार छ । दरबार र वस्तीको वरिपरि कुलेसो बनाएर पानी घुमाएको छ । यसले त्यो बेला कुनैबेला आगलागि भैहालेमा निभाउन स्थानीय प्रविधिको भरपुर प्रयाग गरेको देखिन्छ । यो वस्तीका सबै घरहरु र दरबारमा सेतो कमेरोले पोतेको छ । वस्तीको वरिपरि ३ वटा गुम्बाहरु छन । यी गुम्बामा रातो माटोले पोतेकोे छ ।

यसले सेतो भागलाई राज क्षेत्र र रातो भागलाई धर्म क्षेत्रको संकेत गर्दछ ।

यो प्राचीन वस्तीमा ३ वटा ऐतिहासिक गुम्बाहरु छन । छोदे अथवा मोन्छयो ड्रग्कार थेग्छेन लिङ गुम्बामा लामा सम्बन्धी पढाई हुन्छ भने भ्mयाम्बा र थुक्छेन गुम्बामा चाहीं धार्मिक कार्यक्रमहरु हुने गर्छन । यहाँको जन्मदेखि मृत्यु संस्कार सम्मको अध्ययन गर्दा हरेक जीवन गुम्बासँग जोडिएको पाइन्छ ।

भ्mयाम्बा गुम्बाभित्र पनि साना ठूला गरी १०८ वटा मण्डलाचित्र छन । ५५ फिटको माटोको बुद्धको मुर्ती छ । यसले पछि आउने बुद्धलाई जनाउँछ । छेउछेउमा दुईटा अवलोकेश्वर र मञ्जुश्री (झम्पीयाङ वा ज्ञानकी देवी) को मुर्ती छ ।

यहाँ लोमान्थाङको प्राचिन वस्तीको समयको पुरानो ङुन्गा छोदे गुम्बा पनि पुनः निर्माण हुँदैछ । ठाउँठाउँमा मनमोहक ८ वटा छोर्तेनहरु छ । झम्पा गुम्बा को ऐतिहासिकता भनेको प्राचीन मण्डला चित्र हो , गुम्बाभित्र १५ फिटको मण्डला चित्र देख्न सकिन्छ । यो नै नेपालको सबैभन्दा ठूलो भित्तेचित्र हो ।

अर्को छेदे गुम्बाःयहां धातुका मुर्तीहरुको संग्रह नै छ । दरबारः पटाङ्गीनी छ , यहांको महत्व माटोको पर्खाल हो । यो क्षेत्रलाई गुफाको शहर पनि भन्न सकिन्छ । यहाँबाट तिब्बत नजिक पर्ने भएकोले व्यापार र तिब्बतको सम्बन्ध धेरै नजिकको छ ।

फोटो- पदम तिमिल्सिना / अल थ्री मिडिया